Sekcja Obserwacji Fotograficznych

English version   

Sekcja Fotograficzna Pracowni Komet i Meteorów zajmuje się koordynowaniem fotograficznych obserwacji meteorów w Polsce. W chwili obecnej prowadzimy regularne obserwacje przy użyciu konstruowanego przez nas sprzętu i redukujemy zebrane dane ktore ze względu na uzyskiwana dokladność i obiektywność mają znaczną wartość naukową. Od 2004r fotograficzne stacje bolidowe współtworzą Polską Sieć Bolidową (PFN - Polish Fireball Network).



Współpraca z sekcją nie wymaga od obserwatora żadnych szczególnych zdolności, umiejętności matematyczno-fizycznych. Proste lecz wartościowe obserwacje moga być realizowane naprawdę niewielkim kosztem, niekiedy wystarczającą może okazać się nawet stara radziecka lustrzanka typu Zenit. Oczywiście osoby z zacięciem teoretycznym są również mile widziane, wszak meteoryka jest obszerna,fascynującą choć dziś w dobie wielkich projektów i wielkich teleskopów niedocenianą dziedziną astronomii.

Dzięki precyzyjnym obrazom fotograficznym jesteśmy w stanie określać położenia meteoroidów w atmosferze z dokładnością dziesiątków metrów, prędkości z dokładnością tysięcznych kilometra na sekundę, oceniać masy, badać właściwości fizyczne i chemiczne meteoroidu. Bez wątpienia raz na kilka lat na terytorium naszego kraju spada nowy meteoryt, którego nie udaje się odnaleźć głównie z powodu braku pracującego w odpowiedniej chwili i miejscu sprzętu. Dlatego jeśli chcesz wziąć udział w przygodzie z meteorami i w budowaniu prawdziwej nauki - zapraszamy do współpracy! Kontakt:pkim@pkim.org

Poniżej znajdziesz poradniki jak zacząć obserwacje fotograficzne meteorów.



Cyfrowe fotograficzne obserwacje meteorów

Minęły już czasy, gdzie obserwatorzy chcąc fotografować meteory byli zmuszeni używać analogowych lustrzanek typu „Zenit” oraz drogich wysokoczułych klisz. Technika cyfrowa wkroczyła także w meteoryke. Obecnie koszty eksploatacji fotografii cyfrowej spadły praktycznie do zera, co umożliwia nam wykonywanie setek ekspozycji co noc, nie martwiąc się o nasze finanse.





Pomimo coraz bardziej rozbudowywanej sieci stacji video, fotografia meteorowa spełnia nadal ważne funkcje. Jednym z kluczowych cech meteoru bądź bolidu, zarejestrowanego dzięki aparatowi to rozdzielczość, która bezpośrednio wpływa na dokładność w wyznaczaniu współrzędnych zjawiska na niebie. W poniższej tabelce umieściłem zarówno wady i zalety obserwacji fotograficznej i video.



TABELA: Porównanie zalet i wad, obserwacji fotograficznej z video


Obserwacje Fotograficzne



Obserwacje Video


Rozdzielczość, dokładność w wyznaczeniu współrzędnych zjawiska Bardzo duża, duża Mała, średnia
Wyznaczenia prędkości kątowych zjawisk, czasu trwania Tylko w przypadku używania shuttera Tak , klatka co 1/25s
Możliwość obserwacji fragmentacji Ograniczona Możliwa obserwacja poszczególnych klatek z bolidem i obserwacje ewentualnych fragmentacji.
Efektywność Tylko jasne zjawiska Dużo zjawisk już od ok. 3 mag
Zdatność obserwacji w przypadku bardzo jasnych zjawisk (także bolidy meteorytowe) W przypadku jasnych bolidów mniejsza czułość aparatu w porównaniu do wideo jest zaleta powodując, iż fotografia nie jest prześwietlona. Nagranie prześwietlone, zdatne przeważnie tylko początkowe klatki
Pracochłonność Duża, wymaga przejrzenia kilkudziesięciu, kilkuset ekspozycji z nocy,wystawienia sprzętu, ustawienia pola, pilnowanie pogody (możliwa automatyzacja) Mała, wymaga przejrzeniu kilkunastu, kilkudziesięciu sekundowych filmików z nocy. Rejestracja w pełni automatyczna.
Cena zestawu Najtańsza lustrzanka cyfrowa z obiektywem kitowym - 900 zł Stacja video komputer + kamera+ oprogramowanie - 900 zł.
Przykładowa obserwacja
Powiększ

Powiększ

Jak widać w powyższej tabelce, fotografia meteorowa i obserwacje video doskonale się uzupełniają. Z obserwacji foto zostanie wyznaczona dokładność, precyzja pozycji zjawiska, natomiast z obserwacji wideo prędkość, jak i również rożnego rodzaju fragmentacje meteoroidu. W chwili obecnej w PFN-ie brakuje większej ilości stacji fotograficznej pracujących systematycznie.




--------------------------------------------------
----NASTĘPNE --- Miejsca do obserwacji fotograficznych meteorów
--------------------------------------------------

Miejsce obserwacji

Niestety obserwacje fotograficzne meteorów, są bardziej wrażliwe niż wideo na zanieczyszczenie światłem, dlatego też wymagają w miarę ciemnego nieba. W zasadzie można przeprowadzać obserwacje foto z miasta, jednak będzie to wymagało zmniejszenia czułości aparatu i przymknięcia przesłony obiektywu. Takie ograniczenia spowodują niestety spadek ilości rejestrowanych zjawisk. Nie martw się jednak, jasne zjawiska bolidowe, czyli takie które głównie nas interesują, można rejestrować także z zaświetlonych miast.



Najlepszym miejscem do przeprowadzania tego rodzaju obserwacji, są małe miejscowości, wioski z dala od dużych metropolii. Jasność nieba ma ogromny wpływ na dobranie parametrów ekspozycji, a co za tym idzie szanse na „złapanie” zjawiska meteorowego. Im większa czułość aparatu i im jaśniejszy obiektyw (przysłona), tym większe ilości rejestrowanych meteorów. Parametry te także mają wpływ na czas ekspozycji, co przekłada się bezpośrednio na ilość zdjęć do przejrzenia z nocy.


Pamiętajmy także ze jedna lampa w kierunku patrzenia obiektywu, również może prześwietlić całkowicie ekspozycje, dlatego też jeśli mamy taką możliwość, gaśmy wszelkie oświetlenie na zewnątrz. Pośrednim ratunkiem na zaświetlenie, może być umieszczenie aparatu na dachu domu lub na wyższych piętrach nad świecącymi latarniami.







Fotografia z włączoną i wyłączoną lampą oświetlającą posesje.


--------------------------------------------------
----NASTĘPNE --- Sprzęt
--------------------------------------------------

Sprzęt

W zasadzie praktycznie wszystkie lustrzanki cyfrowe możemy używać do fotografii meteorów, ponieważ posiadają odpowiednio wysoką czułość (ISO) oraz czasy B. Niestety większość obecnie dostępnych kompaktowych aparatów (tzw. „małpki”) ze względu na z reguły brak dłuższych czasów naświetlania jak i wysoki szumy nawet na niskim ISO nie nadają się do „łapania” meteorów.



Obiektywy

Prócz body aparatu kluczowym elementem zestawu do fotografii meteorów jest obiektyw. Możemy rozróżnić ich kilka typów .

Pierwsze z nich są to obiektywy typu rybie oka. Obejmują swoim zasięgiem całe niebo. Świetnie nadają się do patrolu bolidowego gdzie skuteczność uzależniona jest od wielkości fotografowanego pola. Nadają się one na stacje fotograficzne w mieście gdzie zmuszeni przymknąć obiektyw( ze względu na zaświetlenie) będziemy łapać tylko bolidy, które na obiektywach fish-eye mają największą szanse na rejestracje ( ze względu na olbrzymie pola) Obiektywy te kierujemy zawsze jak najdokładniej w zenit.



Kolejnymi obiektywami są tzw kitowe standardowo dołączane do body. Na najniższej ogniskowej nadają się nawet dobrze do prowadzenia patrolu bolidowego. Przeważnie od nich obserwatorzy rozpoczynają przygodę z fotografią meteorową. Zapewniają także ze względu na stosunkowo małe pola dobrą precyzje w wyznaczaniu pozycji meteoru, bolidu.



Ostatnia grupą są obiektywy jasne , lecz przeważnie o mniejszych polach. Nadają się one podczas wysokiej aktywności roju gdzie szanse na zarejestrowania zjawiska są duże. Duża światłosiła gwarantuje rejestracje nawet najsłabszych zjawisk, dłuższa ogniskowa natomiast zapewnia doskonałe współrzędne meteoru. Używać można je ze względu na dużą "jasność" tylko pod ciemnym niebem.



Akcesoria

Prócz sprzętu foto potrzebne są nam także różnego rodzaju akcesoria, niektóre niezbędne niektóre przydatne.





  • Wężyk spustowy- pozwala nam trwałą blokade spustu migawki co za tym idzie wykonywania zdjęć seryjnych a także na czasie B dłuższych wielominutowych ekspozycji. Warto go mieć, choć kawałek drutu włożonego ( z wyobraźnią !) w gniazdo wyzwalacza spełnia tą samą funkcje.
  • Karta pamięci – rzecz koniecznie potrzebna , w zależności od pojemności karty uzależniona jest długość naszej obserwacji oraz rozdzielczości z jaką będziemy zapisywać zdjęcia.
  • Statyw – przydatny, ułatwia ustawienie odpowiedniego pola widzenia aparatu. W przypadku obiektywów fish-eye niekonieczny. Sprzęt na statywie później rosieje.
  • Zasilacz sieciowy – przydatny zwłaszcza w miejscach gdzie mamy możliwość podłączenia naszego aparatu do sieci. Mając odpowiednio pojemną kartę możemy z jego użyciem przeprowadzać obserwacje nawet w najdłuższe zimowe noce nie martwiąc się o baterie. W przypadku przeprowadzania obserwacji w miejscach bez dostępu do prądu możemy zaopatrzyć się w gripa lub dodatkowe komplety baterii.
  • Ogrzewacz- przydatny zwłaszcza w letnie noce zapobiegający rosieniu obiektywu. W zimowe noce przy ujemnych temperaturach zapobiega zamarznięciu i popękaniu ekraników LCD w aparacie.


--------------------------------------------------
----Przeprowadzanie obserwacji
--------------------------------------------------

Przeprowadzanie obserwacji

Pierwszą rzeczą, którą robimy to synchronizacja aparatu z dokładnym czasem (internetowe serwery, DCF). Kolejno ustawiamy nasze body w tryb manualny, tryb zdjęć seryjnych. Dalsze parametry ekspozycji są uwarunkowane miejscem, z którego będziemy fotografować meteory. Jeśli mamy ciemne niebo z dala od miejskich świateł ustawiamy maksymalne parametry naszego zestawu tak, aby zwiększyć szanse na zarejestrowanie zjawisk meteorowych.

W większości lustrzanek będzie to ISO 1600, oraz przesłona obiektywu ustawiona na najniższą wartość (przeważnie 2.8, 3.5) W przypadku użytkowanie obiektywu gorszej kasy można lekko przymknąć obiektyw powodując lepsze ostrzenie, które ma duży wpływ na zdolność „złapania” meteoru.

Jeśli będziemy fotografować z miasta to metodą prób i błędów ustawiamy odpowiednio przysłonę oraz czułość (ISO) tak, aby ekspozycja nie była prześwietlona. Oczywiście w naszym obiektywie ustawiamy ostrość na nieskończoność.

W większość lustrzanek maksymalny czas ekspozycji w trybie zdjęć seryjnych to 30 sekund i analogicznie w przypadku obserwacji z zaświetlonego obszaru dostosowujemy czas do warunków. Oczywiście wcześniej mamy naładowane baterie, (jeśli nie mamy zasilacza sieciowego) oraz sformatowaną kartę pamięci.

Z tak przygotowanym zestawem możemy wyjść na obserwacje. Najwygodniejszym rozwiązaniem jest ustawienie naszego aparatu na statywie. Podłączamy jeśli mamy zasilacz sieciowy , oraz wężyk.

Obserwacje na maksymalnych parametrach ( przeważnie ISO 1600 2.8 30s ) możemy zacząć już 2 godzinach po zachodzie słońca. Z mniejszymi parametrami odpowiednio wcześniej.

Przypadku prowadzenia patrolu bolidowego pole widzenia sprzętu ustawiamy w kierunku największego obszaru Polski (tj. jeśli mieszkamy nad morzem kierujemy aparat na Pd , jeśli w górach to na pn) pozwoli to na zarejestrowanie zjawiska bazowego czyli takiego które „złapie” jeszcze inna stacja PFN.

W przypadku posiadania obiektywu typu „fish eye” zawsze kierujemy go jak najdokładniej w zenit poziomując aparat (ze względu na metody obliczeń, przyjmujące środek fotografii za zenit)

Mając wszystko przygotowane blokujemy spust w wężyku i aparat zaczyna sam wykonywać ekspozycje o wcześniejszym ustawionym czasie. Fotografować tak możemy całą noc ograniczeni jedynie pojemnością karty oraz w przypadku braku zasilacza sieciowego pojemnością baterii.

Standardowe oryginalne baterie Nikon/Canon 1100mAh wystarczają na 2,5 godziny obserwacji w trybie 30 s zdjęć seryjnych. Zamienniki „no name” 2800 mAh -3,5 godz , 4400 mAh - 4,5 h Dlatego też najlepiej zaopatrzyć się w zasilacz, gripa lub dodatkowe baterie.


--------------------------------------------------
----NASTĘPNE --- Weryfikacja zjawisk
--------------------------------------------------

Weryfikacja zjawisk

Początkujący fotograf meteorów na początku powinien obserwować niebo wraz ze swoim sprzętem. Zapisujemy czasy przelotów meteorów a także innych obiektów przelatujących przez pole widzenia aparatu. Pozwoli to na zdobycie orientacyjnego obycia jak wygląda na zdjęciu ślad po przelatującym meteorze, samolocie, satelicie czy innych tego typu obiektach.



Zjawisko na jednej, czy więcej ekspozycjach ?

Pierwsza rzeczą, która sprawdzamy przeglądając zdjęcia z nocy, to czy nasze zjawisko nie zostało zarejestrowana na następnej lub/i poprzedniej klatce. Jeśli dalsza części śladu zjawiska znajduje się na klatce przed lub po to zasadzie dyskwalifikuje go to na meteora. Meteor to zjawisko krótkotrwałe, dlatego szansa, że zarejestruje się na dwóch następujących po sobie ekspozycjach jest bardzo znikoma. (choć teoretycznie możliwa –zdarzyła się autorowi)

Niestety największe problemy stwarzają nam rozbłyski satelitów, które rozpoczynają się i gasną jeszcze w trakcie tej samej ekspozycji ( głównie satelity Irydium ale nie tylko). Z pomocą przychodzą nam strony : Heavens-Above na których możemy sprawdzić dla danej lokalizacji przeloty satelitów. Nie można jednak na tym polegać w stu procentach , widziałem już wielokrotnie rozbłyski satelitów których wogóle nie powinno być według tych stron (być może satelity szpiegowskie, duże kosmiczne śmieci (?)

Symetryczność zjawiska:

Kolejną pomocną rzeczą, którą oceniamy to symetryczność zjawiska. Przeważnie rozbłyski satelitów (Irydium, ale nie tylko) są symetryczne tj. jednostajnie jaśnieją, aby później jednostajnie przygasnąć. Meteory bolidy są zjawiskami, które mają przeważnie dość poszarpaną krzywa jasności tj. podczas przelotu „chaotycznie” rozbłyskują przygasają. Spowodowane jest to tym, iż meteoroid wpadający do atmosfery ulega rozpadom, fragmentacją, czego efekt widzimy w postaci rozbłysków. Należy jednak pamiętać ze zdarzają się przypadki symetrycznych bolidów ( wywołane przeważnie przez kamienne meteoroidy)

Bolidy- które można poznać po rozbłyskach:







Symetryczne rozbłyski satelitów

Kolor zjawiska:

Meteory a zwłaszcza bolidy mogą być zjawiskami dość barwnymi w odróżnieniu do satelitów które są białe (ewentualnie niebieskie w zenicie). Jeśli na swoich ekspozycjach odnajdziesz barwne zjawiska jak te poniżej to możesz być niemal pewien ze „złapałeś” meteora.



Obserwacje z shutterem.

Najpewniejszym sposobem na odróżnianie zjawisk meteorowych od innych obiektów jest zamontowanie tuż nad obiektywem obracającego się śmigła tzw. shuttera. Pozwala on nie tylko na weryfikacje meteorów ale także, znając częstotliwość obrotów na ustalenie prędkości kątowej zjawiska. Przelatujący meteor zostaje poprzecinany przez obracające się kilkanaście razy na sekundę śmigło, powodując ze części zjawiska są niewidoczne w wyniku zakrycia przez łopaty.

W przypadku wolniejszych samolotów, satelitów przesunięcie obiektu w trakcie zakrycia przez śmigło jest tak niewielka, że nie sposób dostrzec przecięcia na śladzie powodując iż rejestruje się tylko ciągła linia.


--------------------------------------------------
----NASTĘPNE --- Zasięg meteorowy
--------------------------------------------------

Zasięg meteorowy

Bardzo często obserwatorzy zaczynający fotografować meteory piszą ze przed ich obiektywem przeleciał meteor a na fotografii go nie ma. Dlaczego ? Odpowiedz jest prosta : był po prostu zbyt słaby . Meteory są zjawiskami bardzo szybkimi i krótkotrwałymi stąd aby je zarejestrować muszą być dość jasne. Wszystko oczywiście zależy od ustawień czułości aparatu (ISO) oraz ustawionej przysłony. Warto także wiedzieć ze ogromny wpływ na zarejestrowanie danego meteoru ma jego prędkość, im wolniejszy tym słabszego możemy zarejestrować i analogicznie dla szybkich zjawisk. Pośrednio na zdolność „złapania” meteoru ma także występowanie śladu po przelocie, który utrzymując się kilka sekund powoduje ze mamy większą szanse ujrzenia naszego zjawiska na fotografii.

Poniżej orientacyjne zasięgi minimalnej jasności którą musi posiadać meteor aby zarejestrował się na fotografii.


TABELA 1. Minimalna jasność dla zarejestrowania się wolnych meteorów.

1.4 1.8 2.5 2.8 3.5 4.0 5.6
200 1,5 0,8 -0,5 -0,8 - 2,5 - 3,5 - 5
400 2,3 1,6 0,3 -0,2 - 2,0 - 2,8 -4
800 3,0 2,3 0,9 0,7 - 1,5 -2,0 -3
1250 3,3 3,0 1,3 1,0 - 0,3 -1,8 --
1600 3,5 3,3 1,5 1,3 - 0,5 -- --
3200 4,3 3,8 2,4 2,2 0,5 -- --
6400 5,5 4,6 4.0 2.8 1,5 -- --




TABELA 2. Minimalna jasność dla zarejestrowania się średnio szybkich meteorów.

1.4 1.8 2.5 2.8 3.5 4.0 5.6
200 - 0,3 -0,9 - 2,2 -2,4 -4,0 -5,0 -6,0
400 0,5 0,0 - 1,3 -1,5 -3,5 -4,0 -5,0
800 1,2 0,7 - 0,7 -1,0 -3,0 -3,5 -4,0
1250 1,7 1,2 - 0,2 -0,7 -2,7 -3,0 -
1600 2,0 1,5 0,0 -0,5 -2,5 - -
3200 2,7 2,2 0,8 0,6 -1,5 - -
6400 3,5 3,3 2,0 1,5 0,0 - -





TABELA 3. Minimalna jasność dla zarejestrowania się bardzo szybkich meteorów.

1.4 1.8 2,5 2.8 3.5 4.0 5.6
200 -0,9 -1,5 -2,8 -3,0 -5,0 -6,0 -7,0
400 -0,2 -0,7 -2,0 -2,3 -4,5 -5,5 -6,5
800 0,6 0,0 -1,3 -1,5 -4 -5,0 -6,0
1250 1,0 0,5 -0,8 -0,9 -3,7 -4,0 -
1600 1,4 0,8 -0,5 -0,7 -3,5 - -
3200 2,1 1,6 0,2 0,0 -3,0 - -
6400 3,0 2,5 1,0 0,6 -2 - -




Jeśli przed obiektywem przeleciał dość jasny meteor a na zdjęciu go nie mamy prawdopodobnie przeleciał pomiędzy ekspozycjami (w czasie zapisu danych na karte). Możliwe to w zwłaszcza w niższych modelach lustrzanek (np. Canon 300 D) gdzie czas zapisu przy dużej rozdzielczosci trwa nawet kilka sekund.

Analogowe obserwacje fotograficzne

Istnieje szereg różnych metod fotograficznych obserwacji meteorów. Fotografowac można zjwaiska słabe, bolidy, można fotografować ślady, widma meteorów i widma śladów. Ludzka pomysłowość nie zna granic, temat jest bardzo szeroki i z czasem opiszę tu wszelkie znane mi metody obserwacji i redukcji (przetwarzania) takich zdjeć.

Poki co opisze w skrócie dwie najważniejsze techniki, a zainteresowanych tematem odsyłam do strony fotograficznej IMO

Obserwacje bez shuttera

Najprostszy sposób fotograficznych obserwacji meteorów, dostępny chyba dla każdego

Potrzebne będą:

  • Aparat fotograficzny, najlepiej lustrzanka.
  • Obiektyw o jak najwiekszym polu widzenia (8 do 35mm, wyjatkiem sa duze roje meteorowe gdzie najlepiej sprawdzaja sie jasne obiektywy 50mm)
  • Statyw
  • Klisza o czułości odpowiedniej do warunków i potrzeb. Do patrolu bolidowego może to być nawet 100ISO, do duzych rojów meteorowych stosujemy klisze czulsze
  • Wezyk spustowy
  • Dobrze ustawiony zegarek
  • Notatnik

Przed obserwacja odnotować nalezy typo aparatu, ogniskową i światłosiłę obiektywu, czułość kliszy, datę i co bardzo ważne miejsce wykonania obserwacji (jak najdokładniej, dobrze by było znać dokładne współrzędne, jeśli nie znamy to podajemy miejscowość).

Ustawiamy aparat na statywie, i otwieramy migawkę blokując wężyk spustowy. Czas ekspozycji zależy od parametrów obiektywu i kliszy, oraz od warunków w miejscu obserwacji. Przykładowo w ciemnym miejscu przy obiektywie 2.8/28mm i czułości kliszy 400ISO stosować można 15-20 min czasy naświetlania.

Początek i koniec każdej ekspozycji notujemy z dokładnością do 1s.

Jeżeli nie przeszkadzają latarnie, łuny miast, zabudowa lub drzewa, to obiektywy szerokokątne (20-35mm) ustawiamy tak aby jeden z dłuzszych boków kadru znajdował sie równolegle do horyzontu, na wysokości kilku stopni. Obiektywy rybie oko kierujemy zawsze w zenit. Obiektywów 50mm używanych podczas dużych rojów w horyzont nie kierujemy.

Podczas obserwacji mozna robić cokolwiek, obserwować teleskopem lub nawet siedzieć w domu. Ważne żeby co jakiś czas rozpocząć nową ekspozycję i odnotować czasy. Zajęcie jak widać nie jest zbyt absorbujące a przynosi bardzo wartościowe dane.

Dla posiadaczy lustrzanek cyfrowych Canon 300D/350D (byc moze w innych tez cos analogicznego działa) proponuje mała sztuczkę: Podłączamy węzyk spustowy, ustawiamy aparat w tryb zdjęć seryjnych, nastawiamy ekspozycje 30s i stosowna czułość. Uruchamiamy wężyk, aparat zaczyna robić 30s ekspozycje do czasu aż nie skończy mu się bateria lub nie zapełni karta pamieci. Można nawet isc spać.. :)

Obserwacje z wykorzystaniem shuttera

Najogólniej mówiąc shutter jest urządzeniem przeznaczonym do fotografowania meteorów. Sklada sie z wirującego ze stałą prędkością sektora (w formie smigła lub tarczy z otworami), aparatów fotograficznych, zasilania oraz różnego rodzaju układów pomocniczych.



Na zdjęciu powyżej widoczny jest pierwszy, nieistniejący już shutter PKiM. Uznalem ze bedzie tu dobrym przykładem ze względu na dość czytelną konstrukcję. Na środkowym wsporniku widzimy silnik napedzający umieszczone na jego osi smigło (w tym wypadku dwuramienne). Prędkość obrotowa takiego śmigła powina być stała, lub w ostateczności powinniśmy mieć możliwość sprawdzenia jej w dowolnym momencie. Pod śmigłem zamocowane są aparaty fotograficzne, w taki sposób aby obracało się ono przesłaniając obiektywy. Całość zamocowana jest na podstawie z plyty wiórowej, widoczny jest tez kabel doprowadzajacy zasilanie 9V do silnika.

Do czego służy ów obracający się element?. Podstawowym jego zadaniem jest przecinanie rysujacej się na kliszy trajektorii meteoru w stałych, niewielkich odstępach czasu (0.1 - 0.02s). Mierząc na kliszy przesunięcie meteoru w zaznaczonych przecieciami odstępach czasowych możemy wyznaczyć precyzyjnie jego prędkość kątową na niebie. Niejako przy okazji smiglo pozwala tez wykonywac dłuższe ekspozycje, odcinając określoną część tła nieba. Należy pamietać że meteor kumuluje światło w jednym miejscu kliszy w bardzo krótkim czasie, dużo krótszym niz odstęp upływający między dwoma przesłonięciami obiektywu. Konstrukcja śmigła, stosunek wielkości jego elementów ma więc niewielki wpływ na zasięg meteorowy. Inaczej jest z gwiazdami oraz tłem nieba - tu światło kumuluje się w dłuższym czasie, jeżeli wiec zastosujemy smigło o równych proporcjach częsci przepuszczającej i zasłaniającej światło, obiektyw przez polowe czasu bedzie przesloniety i możliwe stanie się stosowanie ekspozycji dwukrotnie dłuższych niż normalnie (stracimy też jednak pewną ilość rysujących sie na negatywie łuków gwiazdowych).



Na fotografii powyżej widzimy meteor o jasności -3m, zarejsetrowany nad ranem 26 04 2004r w Ostrowiku. Zjawisko zaznaczyło się na kliszy jako charakterystyczna linia przerywana. WIdoczne są też ślady gwiazd pomocne przy późniejszym odczytaniu pozycji meteoru (w lewym górnym rogu gwiazdozbiór łabędzia).

Jak wspomniałem rzeczą najważniejszą jest utrzymanie stabilnego ruchu obrotowego. Rozwiązaniem idealnym choć niekoniecznie najtańszym jest silnik krokowy. Konwencjonalne silniki powinny napędzać smigło przy pomocy przekładni zębatej. Przekładnie pasowe nie zdają egzaminu. Mocowanie bezpośrednio na osi stosuje się tylko w przypadku shutterów o dużej prędkości obrotowej, z niewielkimi lekkimi tarczami. Za wyjątkiem silnika krokowego wszystkie pozostałe rozwiązania wymagają pomiaru prędkości obrotowej. Można to zrealizowac przy pomocy jakiegos licznika impulsów, elektormechanicznego lub elektronicznego, zliczającego impulsy fotoelektrycznie, lub z jakiegos mikrowyłącznika działającego przy osi shuttera. Mozna zastosować miernik częstotliwości, podający odczyt bezpośrednio w Hz.

Dla zabezpieczenia przed wiatrem i wilgocią w nowszych shutterach stoswane są różnego rodzaju obudowy. Dla ochrony przed rosą i niskimi temperaturami można zastosować grzałki i ogrzewacze.

Aparaty








Lustrzanki cyfrowe

Canon 300D
Ilość - 2 szt

Aparaty Canon 300D zakupiono pod koniec lutego 2005 roku dzieki wsparciu firmy Siemens Building Technologies. Do obu Canonow zalozono karty pamieci flash o pojemności 1024MB. Aparat posiada matrycę 6,3 MPix pozwalajaca na uzyskiwanie obrazow o rozdzielczosciach 3072x2048 pikseli. Osiagalne czulosci to 100 - 1600ISO, i co bardzo wazne aparat posiada czas B

Zastosowanie: W niedalekiej przyszłości jeden z aparatów zostanie zainstalowany w automatycznej stacji bolidowej w Starym Błonowie, drugi w przerobionym Phaethonie pozostanie w Ostrowiku.

Lustrzanki automatyczne małoobrazkowe

Canon T50
Ilość - 5 szt

Pierwsza z canonowskich lustrzanek serii T, produkowana w latach 80-tych. W pełni automatyczna, przystosowana do współpracy z obiektywami systemu FD. W drugiej polowie 2003 roku, z grantu Komitetu Badań Naukowych zakupiliśmy 5 takich lustrzanek wraz z obiektywami 1.4/50 i 1.8/50. Przez kilka miesięcy pracowały w shutterze konstrukcji P. Kędzierskiego, w lutym zostały zdemontowane i przystosowane do automatyzacji. Czas B w aparacie który pozwala wykonywać ekspozycje 2s uzyskano drogą okrężną - otóż wystarczy odciąć zasilanie aparatu w chwili gdy taka ekspozycja ma miejsce. Migawka pozostaje otwarta do chwili przywrócenia napięcia (więcej o sposobach sterowania Canonami na podstronie o shutterze Phaethon).

Podstawowe dane:
- migawka: elektromagnetyczna o przebiegu pionowym, sterowana elektronicznie
- czasy otwarcia migawki: 1/1000s - 2s
- zasilanie: 3V (2 baterie R6)
- przewijanie filmu do następnej klatki: elektryczne (0.7s)
- wymiary: 150 x 87 x 48 mm
- masa bez obiektywu: 490g

Zastosowanie: shutter Phaethon

Lustrzanki mechaniczne małoobrazkowe

Praktica L
Ilość - 2 szt

Bardzo solidna NRD-owska konstrukcja. Porządnie wykonana mechanika wytrzyma każde warunki. Migawka lamelkowa tego aparatu posiada czasy otwarcia 1/1000s - 1s +B. Wersja L jest uproszczoną wersja aparatu Praktica, na szczęście oszczedności nie dotknęły zasadniczych elementów konstrukcji (zrezygnowano m.in. z samowyzwalacza)

Zastosowanie: prawdopodobnie shutter Sekhmet

Praktica L2
Ilość - 1 szt

Wszelkie uwagi jak wyżej. Z astrofotograficznego punktu widzenia modele L i L2 nie różnią się niczym

Zastosowanie: shutter Apollo

Zenit 11
Ilość - 4 szt

Legendarny radziecki aparat, dobrze każdemu znany (choć zapewne każdemu w innej wersji). Konstrukcja bardzo tania, na ogół niezawodna, choć na większym mrozie różne rzeczy potrafią się dziać. MIgawka 1/500 - 1/30s + B. MIgawkę można blokować bez wężyka, poprzez obrót jej wyzwalacza.

Zastosowanie:

shutter Apollo - 1szt
shutter Toutatis - 1szt
2 szt do zagosopodarowania

Zenit ET
Ilość - 3 szt

Jedna ze starszych wersji Zenita (przyznam ze ten na zdjęciu wyglada wyjątkowo staro, nasze ET są przynajmniej w czarnej wersji kolorystycznej ;>) Co ciekawe w aparatach tych spotkałem sie z bocznym mocowaniem statywowym (jak można zaprojektować tak niewyważone mocowanie?). Bylo z tego powodu sporo zamieszania, m.in. w dniu max perseidów probowalem odnaleźć jakis normalny aparat z normalnym mocowaniem ;). Ostatecznie shutter Toutatis został przeprojektowany specjalnie pod Zenity ET i problem zniknał

Zastosowanie:

shutter Toutatis - 2 szt
1 szt niewykorzystana

Kiev 19
Ilość - 1 szt

Najpierw byl Mir 24W, pozniej trzeba mu bylo znalezc jakis korpus z nikonowskim mocowaniem. Tak oto trafil do nas Kiev 19. Nie mieliśmy jeszcze okazji przetestować tego sprzętu pod niebem, konstrukcja wydaje się być jednak dość solidna. Migawka metalowa, podobnie jak w aparatach Praktica. Czasy od 1/500 do 1/2s +B

Zastosowanie: jakiś przyszły shutter wykorzystujący obiektywy 35mm

Obiektywy






Obiektywy 8-20 mm


Obiektywy tej grupy to obiektywy o stosunkowo niewielkim zasięgu ale i o ogromnych polach widzenia obejmujących niekiedy całe niebo. Znakomicie spisują się przy tzw. patrolu bolidowym, gdzie prawdopodobieństwo uchwycenia zjawiska zależy przede wszystkim od rozmiarów pola widzenia.

Peleng 3.5/8

Ilość - 1 szt

Obiektyw rybie oko o polu widzenia 180 stopni wpisanym w kadr maloobrazkowy (tzw. circular fisheye). W połaczeniu z lustrzanka cyfrową (przetwornik 1.6x) daje pole widzenia o dluzszym boku 180 stopni, z widocznym horyzontem po obu stronach kadru

Zastosowanie:
W polaczeniu z Canonem 300D, w przyszlej stacji bolidowej all-sky w Starym Błonowie

Ogniskowa: 8mm
Przesłona
minimalna: 3.5
maksymalna: 16
Kąt pola widzenia: 180 stopni wpisany w kadr
Minimalna odległość ostrzenia: 0.22

Zenitar 2.8/16

Ilość - 2 szt

Obiektyw rybie oko stosowany z aparatami analogowymi. Przy formacie 24x36mm daje obraz o przekatnej 180 stopni. Stosunkowo dobra optyka

Zastosowanie: W połączeniu z canonami T50 w przyszlych automatycznych stacjach bolidowych

Ogniskowa 16mm
Przesłona: 2,8 do 22
Kąt pola widzenia: 180 stopni po przekątnej
Minimalna odległość: 0,3m

Carl Zeiss Jena Flektogon 2.8/20

Ilość - 1 szt

Szerokokątny obiektyw produkowany w byłej NRD. Przekątna kadru małoobrazkowego to w tym wypadku 93 stopnie.

Zastosowanie: W połączeniu z canonem T50 w przyszłej automatycznej stacji bolidowej.

Konstrukcja: 9 elementów w ośmiu grupach
Ogniskowa: 20mm
Kat widzenia: 93 stopnie po przekatnej
Minimalna odległość ostrzenia: 0,19 m
Minimalna przesłona: f/22
Maksymalna przesłona: f/2.8

Canon EFS 18-55mm

Ilość - 2 szt

Obiektywy ktore dotarły do nas wraz canonami 300D. Ustawione na ogniskowa 18mm nadają się do patrolu bolidowego, pomimo niezbyt wysokiej jasności (nei jest to problem w aparatach cyfrowych klasy 300D, gdzie braki światłosiły można nadrabiac wyższą nastawą czułości).

Elementy/grupy: 11/9
Przysłona: 3.5-5.6 - 22-38
Kąt widzenia: 74 - 27°. (przekatna dla matrycy 300D)
Minimalna odległość ostrzenia: 0.28m
Średnica filtra: 58mm
Wymiary (średnica x długość): 68.5x66mm
Masa: 190g

Obiektywy 28-37 mm


Obiektywy o ogniskowych rzędu 28-37mm zalkiczamy do grupy obiektywów szerokokątnych. Jako że mało kiedy spotyka się wśród nich obiektywy o światłosile większej niz 2.8 (trudności technologiczne), zasięg takich obiektywów nie jest zbyt wysoki. Z drugiej strony posiadają one dość duże pole widzenia. Powyższe cechy każą stosować ów sprzęt do fotografowania zjawisk jasnych, bolidowych, ewentualnie w przypadku rojów o spodziewanym niewielkim współczynniku masowym.

Vivitar 2.5/28

Ilość - 1 szt

Najjaśniejsza 28-ka w naszym posiadaniu.Bezwzględnie najlepsza optycznie. Obrazy bardzo ostre, kontrastowe

Zastosowanie: Podczas maksimum perseidow 11/12 08 2004 r. wykorzystany do fotografowania meteorów bez shuttera.

pole widzenia: 40x60 stopni (przekątna 73 stopnie)
ogniskowa: 28mm
światłosiła: 2.5
przysłona: automatyczna 2.5 - 22
odległość ostrzenia: 0.3m - nieskończoność
zasieg meteorowy dla Vk 3/8/13/17/23 stopni/s
200ASA: -0.6 / -1.6 / -2.2 / -2.5 / -2.8
800ASA: 0.9 / -0.1 / -0.7 / -0.9 / -1.3
3200ASA: 2.4 / 1.4 / 0.8 / 0.5 / 0.2
efficiency: 4.48

Pentacon 2.8/29

Ilość - 3 szt

Całkiem niezły NRD-owski obiektyw. Przynajmniej za cenę za jaką można go zdobyć.

Zastosowanie: shutter Apollo (2 szt). Jeden obiektyw do zagospodarowania

pole widzenia: 39x58 stopni (przekątna 70 stopni)
ogniskowa: 29mm
światłosiła: 2.8
przysłona: automatyczna 2.8 - 22
odległość ostrzenia: 0.25m - nieskończoność
konstrukcja: 7 elementów 7 grup
średnica: 57mm
masa: 240g
powłoki: w posiadanych wersjach - MC
zasieg meteorowy dla Vk 3/8/13/17/23 stopni/s
200ASA: -0.8 / -1.9 / -2.4 / -2.7 / -3.0
800ASA: 0.7 / -0.3 / -0.9 / -1.2 / -1.5
3200ASA: 2.2 / 1.2 / 0.6 / 0.3 / 0.0
efficiency: 3.69

RMC Tokina 2.8/28

Ilość - 1 szt

Jakiś egzotyczny model, trudno znaleźć o nim jakiekolwiek informacje. Wyjątkowo krótki, co sugeruje niewielka ilość elementów. Zmieści sie wszędzie

Zastosowanie: Prawdopodobnie shutter Toutatis

pole widzenia: 40x60 stopni (przekątna 73 stopnie)
ogniskowa: 28mm
światłosiła: 2.8
przysłona: automatyczna 2.8 - 22
zasieg meteorowy dla Vk 3/8/13/17/23 stopni/s
200ASA: -0.8 / -1.9 / -2.4 / -2.7 / -3.0
800ASA: 0.7 / -0.4 / -0.9 / -1.2 / -1.5
3200ASA: 2.2 / 1.1 / 0.6 / 0.3 / 0.0
efficiency: 3.57

Soligor 2.8/28

Ilość - 1 szt

Wszelkie uwagi jak wyżej, niemal bliźniaczy obiektyw

Zastosowanie: Prawdopodobnie shutter Toutatis

brak foto ;)
pole widzenia: 40x60 stopni (przekątna 73 stopnie)
ogniskowa: 28mm
światłosiła: 2.8
przysłona: automatyczna 2.8 - 22
zasieg meteorowy dla Vk 3/8/13/17/23 stopni/s
200ASA: -0.8 / -1.9 / -2.4 / -2.7 / -3.0
800ASA: 0.7 / -0.4 / -0.9 / -1.2 / -1.5
3200ASA: 2.2 / 1.1 / 0.6 / 0.3 / 0.0
efficiency: 3.57

Porst Superweitwinkel

Ilość - 1 szt

Konstrukcja niemiecka. Długość godna jakiegoś współczesnego zooma, czego na załączonej fotografii nie widać. Z obiektywem tym budowałem Apollo, tak aby prawidłowo zachować kąty i odległości. Po założeniu do shuttera krótszych obiektywów Pentacon, wszystko diabli wzieli ;)..

Zastosowanie: shutter Toutatis

pole widzenia: 40x60 stopni (przekątna 73 stopnie)
ogniskowa: 28mm
światłosiła: 2.8
przysłona: automatyczna 2.8 - 22
zasieg meteorowy dla Vk 3/8/13/17/23 stopni/s
200ASA: -0.8 / -1.9 / -2.4 / -2.7 / -3.0
800ASA: 0.7 / -0.4 / -0.9 / -1.2 / -1.5
3200ASA: 2.2 / 1.1 / 0.6 / 0.3 / 0.0
efficiency: 3.57

MC Mir 24H

Ilość - 1 szt

Piekny obiektyw z mocowaniem nikonowskim. Jak na 35mm całkiem jasny. Aby wykorzystać takie szkło potrzebowaliśmy korpusu na który dąłoby się MIra zalozyć - stad wśród aparatów znalazł sie Kiev

Zastosowanie: wraz z Kievem do jakiegos shuttera

pole widzenia: 34x52 stopni (przekątna 62 stopnie)
ogniskowa: 35mm
światłosiła: 2
odległość ostrzenia: 0.24m - nieskończoność
średnica obiektywu: 64mm
długosc obiektywu: 61mm
masa: 340g
przysłona: automatyczna 2 - 22
zasieg meteorowy dla Vk 3/8/13/17/23 stopni/s
200ASA: 0.2 / -0.9 / -1.4 / -1.7 / -2.1
800ASA: 1.7 / 0.6 / 0.1 / -0.2 / -0.6
3200ASA: 3.2 / 2.1 / 1.6 / 1.3 / 1.0
efficiency: 8.75

Carl Zeiss Jena Flektogon 2.4/35

Ilość - 1 szt

Solidny obiektyw dający bardzo ostre obrazy. Piekne powloki MC

Zastosowanie: Podczas akcji Lirydy 2004 założony w celach testowych do shuttera Apollo. Obecnie do zagospodarowania

pole widzenia: 34x52 stopni (przekątna 62 stopnie)
ogniskowa: 35mm
światłosiła: 2.4
odległość ostrzenia: 0.19m - nieskończoność
średnica obiektywu: 51mm
długosc obiektywu: 61mm
masa: 250g
przysłona: automatyczna 2.4 - 16
budowa: 6 elementów, 6 grup
zasieg meteorowy dla Vk 3/8/13/17/23 stopni/s
200ASA: -0.2 / -1.3 / -1.8 / -2.1 / -2.5
800ASA: 1.3 / 0.2 / -0.3 / -0.6 / -1.0
3200ASA: 2.8 / 1.7 / 1.2 / 0.9 / 0.6
efficiency: 6.07

Mir 1W

Ilość - 1 szt

Jeden z najtańszych obiektywów szerokokątnych na rynku. Obraz tworzący się za obiektywem z ledwością obejmuje kadr 24x36mm, co objawia sie czarnymi cieniami w narożnikach zdjęć

Zastosowanie: Do zagospodarowania

pole widzenia: 32x49 stopni (przekątna 58 stopni)
ogniskowa: 37mm
światłosiła: 2.8
odległość ostrzenia: 0.7m - nieskończoność
przysłona: automatyczna 2.8-16
zasieg meteorowy dla Vk 3/8/13/17/23 stopni/s
200ASA: -0.5 / -1.6 / -2.1 / -2.4 / -2.7
800ASA: 1.0 / -0.1 / -0.6 / -0.9 / -1.2
3200ASA: 2.5 / 1.4 / 0.9 / 0.6 / 0.3
efficiency: 4.71

Obiektywy 50-58 mm


Obiektywy tej grupy charakteryzują się na ogół znacznym zasięgiem meteorowym i stosunkowo niewielkim polem widzenia. Typowym zastosowaniem 50-tek są obserwacje maksimów dużych rojów. Należy pamietać o stosowaniu wysokoczułych klisz (800-3200ASA), - przy takich obiektywach chodzi głównie o zasieg i liczbe rejestrowanych na kliszy meteorów.

Canon FD 1.4/50

Ilość - 4 szt

Znakomity, bardzo jasny obiektyw. Pozwala osiagnać zasieg porównywalny z systemami video. Doskonały do obserwacji maksimów dużych rojów meteorowych, z klisza 3200 prawdziwy wymiatacz

Zastosowanie: shutter Phaethon

pole widzenia: 27x40 stopni (przekatna 46 stopni)
ogniskowa: 50mm
światłosiła: 1.4
przyslona: automatyczna 1.4 - 22
budowa: 6 grup, 7 elementów
powłoki: SSC (Super Spectra Coating)
odleglosc ostrzenia: 0.45m - nieskonczonosc
długość: 41mm
średnica obiektywu: 63mm
masa: 235g
zasieg meteorowy dla Vk 3/8/13/17/23 stopni/s
200ASA: 1.3 / 0.2 / -0.3 / -0.6 / -0.9
800ASA: 2.8 / 1.7 / 1.2 / 0.9 / 0.6
3200ASA: 4.3 / 3.3 / 2.7 / 2.5 / 2.1
efficiency: 25.5

Canon FD 1.8/50

Ilość - 1 szt

Nieco mniejszy od poprzednika, bardzo dobra, ostro rysująca optyka, piękne powłoki przeciwodblaskowe. Parametry klasyfikują go jako obiektyw do badania dużych rojów meteorowych. Najlżejsza konstrukcja systemu FD

Zastosowanie: shutter Phaethon

pole widzenia: 27x40 stopni (przekatna 46 stopni)
ogniskowa: 50mm
światłosiła: 1.8
przyslona: automatyczna 1.8 - 22
budowa: 4 grupy, 6 elementów
powłoki: SSC (Super Spectra Coating)
odleglosc ostrzenia: 0.6m - nieskonczonosc
długość: 35mm
średnica obiektywu: 63mm
masa: 170g
zasieg meteorowy dla Vk 3/8/13/17/23 stopni/s
200ASA: 0.8 / -0.3 / -0.9 / -1.1 / -1.5
800ASA: 2.3 / 1.2 / 0.7 / 0.4 / 0.1
3200ASA: 3.8 / 2.7 / 2.2 / 1.9 / 1.6
efficiency: 15.4

Pentacon 1.8/50

Ilość - 1 szt

Całkiem jasny obiektyw standardowy od Prakticy. Jeden z lepszych wynalazków socjalizmu ;)
System optyczny uderzająco podobny do zastosowanego w Canonie 1.8/50

Zastosowanie: Podczas maksimum perseidów 11/12 08 2004 pracował w shutterze Toutatis. Obecnie do zagospodarowania

pole widzenia: 27x40 stopni (przekatna 46 stopni)
ogniskowa: 50mm
światłosiła: 1.8
przyslona: automatyczna 1.8 - 16
budowa: 4 grupy, 6 elementów
odleglosc ostrzenia: 0.33m - nieskończoność
długość: 48mm
średnica obiektywu: 51mm
masa: 250g
zasieg meteorowy dla Vk 3/8/13/17/23 stopni/s
200ASA: 0.8 / -0.3 / -0.9 / -1.1 / -1.5
800ASA: 2.3 / 1.2 / 0.7 / 0.4 / 0.1
3200ASA: 3.8 / 2.7 / 2.2 / 1.9 / 1.6
efficiency: 15.4

Helios 77M4

Ilość - 1 szt

Bardzo nietypowy radziecki Helios, wyróżniający się na tle innych zenitowych standardow zastosowaną światłosiłą 1.8 i ogniskową 50mm. Obiektyw przybył do nas razem z Zenitem zakupionym na Allegro. Mysle ze byl wiecej wart niż samo body aparatu..

Zastosowanie: Podczas maksimum perseidów 11/12 08 2004 pracował w shutterze Toutatis. Obecnie, wraz z przejsciówka M42-CCTV jest wykorzystywany w obserwacjach video

pole widzenia: 27x40 stopni (przekatna 46 stopni)
ogniskowa: 50mm
światłosiła: 1.8
przysłona: 1.8 - 16
zasieg meteorowy dla Vk 3/8/13/17/23 stopni/s
200ASA: 0.8 / -0.3 / -0.9 / -1.1 / -1.5
800ASA: 2.3 / 1.2 / 0.7 / 0.4 / 0.1
3200ASA: 3.8 / 2.7 / 2.2 / 1.9 / 1.6
efficiency: 15.4

Tessar 2.8/50

Ilość - 1 szt

Przyszedl z jakąś Prakticą. Niezbyt jasny, choć prawdopodobnie bardzo dobry optycznie. W koncu Zeiss.. Obiektyw tworzy w ognisku obraz o średnicy ponad 6.5cm, tak że wszelkie większe wady optyczne powinny trzymać się z dala od kadru 24x36mm..

Zastosowanie: Coś mu wymyśle..

pole widzenia: 27x40 stopni (przekatna 46 stopni)
ogniskowa: 50mm
światłosiła: 2.8
przysłona: automatyczna 2.8 - 22
odległość ostrzenia: 0.35m - nieskończoność
budowa: 3 grupy, 4 elementy
zasieg meteorowy dla Vk 3/8/13/17/23 stopni/s
200ASA: -0.2 / -1.3 / -1.8 / -2.1 / -2.4
800ASA: 1.3 / 0.2 / -0.3 / -0.6 / -0.9
3200ASA: 2.8 / 1.7 / 1.2 / 0.9 / 0.6
efficiency: 6.4

Helios 81N

Ilość - 1 szt

Radziecki obiektyw 2/50 z mocowaniem nikonowskim..Procz tego niczym szczególnym się nie wyróżnia

Zastosowanie: ??..Na wszelki wypadek do Kieva

pole widzenia: 27x40 stopni (przekatna 46 stopni)
ogniskowa: 50mm
światłosiła: 2
przysłona: automatyczna 2 - 16
odległość ostrzenia: 0.5m - nieskończoność
budowa: 4 grupy, 6 elementów
mocowanie: Nikon F
zasieg meteorowy dla Vk 3/8/13/17/23 stopni/s
200ASA: 0.5 / -0.5 / -0.9 / -1.4 / -1.7
800ASA: 2.1 / 1.0 / 0.6 / 0.2 / -0.2
3200ASA: 3.6 / 2.5 / 2.1 / 1.7 / 1.3
efficiency: 12.5

Helios 44M4/44M3

Ilość - 6 szt

Heliosa 44 kazdy chyba zna. Produkowany masowo w ZSRR standarodwy obiektyw do Zenita. Istnieje kilka wersji rózniących się głównie wyglądem ;) Optyka taka sobie, przy pełnej przysłonie wyraźna koma i winietowanie. Obiektywy 44M4/M3 pozdejmowalismy z zakupionych na allegro korpusów..Wszędzie ich pełno, może ktoś chce kupić :>?

Zastosowanie: leżą na wszelki wypadek...

pole widzenia: 23x34 stopnie
ogniskowa: 58mm
światłosiła: 2
przysłona: automatyczna 2 - 16
odległość ostrzenia: 0.45m - nieskończoność
zasieg meteorowy dla Vk 3/8/13/17/23 stopni/s
200ASA: 0.7 / -0.4 / -0.9 / -1.2 / -1.5
800ASA: 2.2 / 1.1 / 0.6 / 0.3 / 0.0
3200ASA: 3.7 / 2.7 / 2.1 / 1.8 / 1.5
efficiency: 14.5

Shuttery







Apollo





Dane techniczne:


data budowy: 18.04.2004
typ shuttera: przenośny, walizkowy
ilość aparatów: 2, manualne
minimalna ogniskowa obiektywów: 28mm
napęd: silnik magnetofonowy z przekładnią pasową
smigło: metalowe, 2 ramienne 1:2
częstotliwość przecięć: regulowana, 8 - 22 przecieć/s (4-11 Hz)
pomiar prędkości obrotowej: elektromechaniczny licznik obrotów, odczyt w Hz
ogrzewanie: 2 ogrzewacze 9 x 470ohm 1W
zasilanie:zasilacz uniwersalny 1.5 - 12V 2A
masa z aparatami: ~10kg
aktualne wyposażenie: 1x Zenit 11 + Pentacon 2.8/29mm, 1x Praktica L2 + Pentacon 2.8/29mm
aktualne pole widzenia: 80 x 60 stopni (2x 40x60, połączone dłuższymi bokami)



Phaethon




Dane techniczne:


data budowy: 08.06.2004
typ shuttera: przenośny, walizkowy
ilość aparatów: 4, automatyczne
minimalna ogniskowa obiektywów: 28mm (20mm po obroceniu uchwytu przy 1 aparacie)
napęd: silnik ze ślimacznicą i przekładnią zębatą
smigło: plastikowe, 2 ramienne 1:2
częstotliwości przecięć: 10 i 13.5 przecięć/s, (5 i 6.75 obrotów/s)
pomiar prędkości obrotowej:elektromechaniczny licznik obrotów sterowany automatycznie
odczyt pomiaru prędkości: ilość przecięć/s
ogrzewanie: 4 ogrzewacze 18 x 470ohm 0.5W
zasilanie: 220V, wbudowany zasilacz stabilizowany 4A
masa z aparatami: ~15kg
aktualne wyposażenie: 4x Canon T50 z obiektywami Canon FD 1.4/50
aktualne pole widzenia: 70 x 60 stopni

Toutatis





Dane techniczne:


data budowy: 10.08.2004
typ shuttera: przenośny, walizkowy
ilość aparatów: 3, manualne
minimalna ogniskowa obiektywów: 28mm
napęd: silnik ze ślimacznicą i przekładnią zębatą
smigło: plastikowe, 2 ramienne 1:1
częstotliwości przecięć: 5 - 45 przecięć/s (płynnie regulowane)
pomiar prędkości obrotowej: elektromechaniczny licznik obrotów
ogrzewanie: 3 ogrzewacze 10 x 470ohm 0.3W
zasilanie: 220V, wbudowany zasilacz 1-14V DC 1A+14V AC~ 1A
masa z aparatami: ~3kg
aktualne wyposażenie: 2x Zenit ET+ 1x Zenit 11 + Porst 2.8/28mm + Soligor 2.8/28mm + Pentacon 1.8/50mm
aktualne pole widzenia: 2 40 x 60 stopni + 27x40 stopni




Baza fotograficzna PKiM



Baza fotograficzna PKiM

01.07.2005 - 15.07.2005 - XVI oboz PKiM






Meteor

data

UT

dUT
[s]

Ra
beg

Dec
beg

RA
end

Dec
end

Vk

m

flash

dm

Stream

PFN

Equipment

Exposure

Remarks
MF
020705a



02
07

2005

21:43

30

82.5

60.9

80.65

57.68

b.d.

-1.6m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik

Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4



MF
030705a



03
07 2005

21:25

30

15.62

54.42

20.87

56.3

b.d.

-2.5m

-

+-
1

JPE
(?)

80001

Ostrowik

Canon
350D

+ EF-S 18-55mm



30s

ISO1600

f=22mm

f/4

Prawdo-

-podobnie

wczesny

perseid

MF
030705b


03
07 2005

21:17

30

212.0

21.27

214.99

16.03

b.d.

-2.0m

-

+-

1

SPO

80001

Ostrowik

Canon

300D

+Peleng 3.5/8mm

30s

ISO1600

f=8mm

f/5.6



MF
040705a


04
07

2005

23:40

30

354.82

16.18

359.37

28.25

~8

(vis)

-2.3m

-

+-

0.5

SPO

80001

Ostrowik

Canon

300D

+EF-S

18-55mm

30s

ISO1600

f=18mm

f/3.5



MF
040705b



04
07

2005



23:16

30

138.58

59.22

132.15

53.8

b.d.

-2.1m

-

+-1

SAG

80001

Ostrowik

Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4



MF
040705c


04
07

2005

22:02

30

38.62

59.53

43.162

59.43

b.d.

-2.5m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik

Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4

MF
040705d



04
07

2005

22:02

30

12.25

57.18

3.57

55.26

b.d.

-2.5m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik

Canon
300D

+Zenitar

2.8/16mm

30s

ISO1600

f=16mm

f/4


MF
040705e



04
07

2005

22:42

30

181.5

72.12

176.25

73.15

b.d.

-1.8m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik

Canon
300D

+Zenitar

2.8/16mm

30s

ISO1600

f=16mm

f/4


MF
040705f



04
07

2005

21:34

30

30.9

46.63

42.82

49.1

b.d.

-5.0m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik

Canon
300D

+Zenitar

2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4



MF
050705a


05
07

2005

21:43

30

326.25

27.78

339.87

29.23

~20

(vis)

-5.4m

-6.7m

+-

0.5

SPO

80001

Ostrowik

Canon
350D

+ EF-S 18-55mm
30s

ISO1600

f=18mm

f/5.6



MF
060705a


06
07

2005

21:06

30

141.87

64.7

146.12

61.0

b.d.

-4.1m

-4.7m

+-1

SPO

80001

Ostrowik

Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm

30s

ISO800

f=16mm

f/8

Prawdo-

-podobnie

wczesny

perseid
MF
060705b




06
07

2005

21:06

30

169.75

58.13

168.0

57.87

b.d.

-2.5m

-

+-1

SAG

80001

Ostrowik

Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO800

f=16mm

f/8



MF
060705c



06
07

2005

23:11

30

217.0

85.43

169.75

83.15

b.d.

-3.2m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik

Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4



MF
060705d



06
07

2005

23:30

30
204.0

70.7

184.0

72.75

b.d.

-2.4m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik
Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4



MF
060705e


06
07

2005

21:18

30

329.5

35.9

327.15

35.13

b.d

-1.6m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik

Canon
350D

+ EF-S 18-55mm




30s

ISO1600

f=18mm

f/3.5

Prawdo-

-podobnie

wczesny

perseid
MF
060705f


06
07

2005

23:30

30

191.75

72.63

176.25

78.87

b.d

-1.8m

-2.2m

+-1

SPO

80001

Ostrowik

Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4


MF
070705a



07
07

2005

23:40

30

59.5

60.08

64.75

65.25

b.d.

-1.8m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik
Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4


MF
080705a



08
07

2005

22:17

30

237.25

72.1

241.75

78.98

b.d.

-2.3m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik
Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4



MF
090705a



09
07

2005

23:38

30

3.5

40.283

0.4

38.97

b.d

-2.0m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik

Canon
350D

+ EF-S 18-55mm
30s

ISO1600

f=18mm

f/3.5

MF
090705b



09
07

2005

23:30

30

167.75

80.95

188.5

66.87

b.d

-3.2m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik
Canon

300D

+Zenitar 2.8/16mm

30s

ISO1600

f=16mm

f/4



MF
100705a



10
07

2005

21:15

30

149.65

51.62

147.25

52.08

b.d.

-5.0m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik

Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4

MF
100705b



10
07

2005

22:05

30

200.87

47.7

191.59

54.43

b.d

-2.0m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik

Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4


MF
110705a



11
07

2005

00:05

30

216.12

70.77

222.0

68.45

b.d.

-2.5m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik
Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4



MF
110705b



11
07

2005

21:07

30

264.87

59.75

269.37

56.26

b.d.

?

?

-

SPO

80001

Ostrowik
Canon
300D

+EF-S 18-55mm
30s

ISO1600

f=18mm

f/3.5


MF
110705c



11
07

2005

22:47

30

309.42

64.95

338.37

56.88

~13

(vis)

-1.5m

(vis)

>
-1.5

(vis)

-

SPO

80001

Ostrowik
Canon
300D

+ EF-S 18-55mm
30s

ISO1600

f=18mm

f/3.5


top;>
MF 140705a

14
07

2005

23:27

30

182.12

78.6

183.62

65.65

b.d

-3.5m

-5.7m

-4.3m

+-1

SPO

80001

Ostrowik

Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4
Prawdo-

-podobnie

wczesny

perseid

MF
140705b



14
07

2005

23:13

30

227.84

52.03

222.84

44.92

b.d.

-3.3m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik
Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4
Prawdo-

-podobnie

wczesny

perseid
MF
150705a



15
07

2005

00:12

30

87.15

59.15

89.65

59.23

b.d.

-2.2m

-

+-1

SDA

80001

Ostrowik
Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4



MF
150705b



15
07

2005

00:31

30

306.87

72.03

320.25

70.1

b.d.

-2.2m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik

Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4


MF
150705c



15
07

2005
21:22

30

163.28

60.68

161.87

62.16

b.d.

-1.6m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik
Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4



MF
150705d



15
07

2005

21:36

30

120.37

61.85

123.34

61.42

b.d.

-3.0m

-

+-1

SPO

80001

Ostrowik

Canon
300D

+Zenitar 2.8/16mm
30s

ISO1600

f=16mm

f/4
-


Stacje fotograficzne PFN

W chwili obecnej w sieci PFN w regularny sposób pracuje jedna stacja fotograficzne - w Gniewowie na Pomorzu. Z przyczyn od nas niezależnych, 3 pozostałe stacje: OAUW w Ostrowiku, Nowym Dworze Mazowieckim oraz w Nysie zakończyły swoją działalność. W chwili obecnej trwa reorganizacja sieci foto związana z budową automatycznych i niemal bezobsługowych urządzeń sterowanych komputerowo. Stacje takie powinny zostać rozmieszczone w kilku miejscach Polski. Na dzień dzisiejszy pewnymi lokalizacjami wydają się być Czernice Borowe koło Przasnysza, leżący w okolicach Radzynia Podlaskiego Żabików oraz wspomniane wyżej Gniewowo, które na razie pracuje dzięki wytrwałości obserwatora, który co noc wystawia sprzęt.





Oprócz regularnie działających stacji nasze działania wspierane są przez indywidualnych obserwatorów, fotografujacych niebo przy użyciu prostego sprzętu fotograficznego (własnego lub dostarczonego przez PFN), niekiedy z dość przypadkowych lokalizacji.





PFN 80008 Nowy Dwor Mazowiecki


PFN 80008 NOWY DWÓR MAZOWIECKI



OPERATOR STACJI:


  • Przemysław Żołądek



POŁOŻENIE:

Lat. = 52 25 19.1 N      Long. = 20  44  16.3 E      h= 73.4m

Obecnie wykorzystywane wyposażenie stacji:

  • Shutter Phaethon
  • 1x Zenit 12XP
  • Carl Zeiss Jena Flektogon 2.8/20mm



STATUS STACJI :ZAKOŃCZONA DZIAŁALNOŚĆ






Stacja fotograficzna w Nowym Dworze Mazowieckim zainaugurowała działalność w lipcu 2004 roku, tuż po XIV obozie Pracowni Komet i Meteorów. Pierwotnie wyposażona była w shutter Phaethon z zainstalowanymi piecioma aparatami Canon T50 uzbrojonymi w swiatłosilne obiektywy Canon FD 1.4 i 1.8/50mm. Niestey użytkowanie tak jasnej optyki w warunkach miejskich pociagało za sobą ogromne zużycie klisz fotograficznych (przeciętnie 5 klisz/noc). Z czasem zmniejszono liczbe aparatów do 3 a od grudnia do służby wszedł obiektyw CZJ Flektogon 2.8/20mm.


Od marca 2005 w obserwacjach wykorzystywany jest aparat Canon 300D z obiektywem Peleng 3.5/8mm. Stacja jest poligonem doświadczalnym dla konstruowanego sprzętu fotograficznego. Na dzień dzisiejszy nie ma warunków do uruchomienia stale działającej stacji automatycznej, najprawdopodobniej docelowo stacja zostanie wyposażona w urządzenia przenośne, półautomatyczne, być może podobne w formie do obecnie działającego shuttera Phaethon.



PFN 80016 Nysa


PFN 80016 NYSA



OPERATOR STACJI:


  • Jarosław Olejnik



POŁOŻENIE:

Lat. = 50 29  6 N      Long. = 17  18  42 E      h= 220m

Obecnie wykorzystywane wyposażenie stacji:

  • 3x Canon A60
  • 3x konwerter szerokokątny Raynox



STATUS STACJI :ZAKOŃCZONA DZIAŁALNOŚĆ






Stacja w Nysie oficjalnie rozpoczęła działalność 22.08.2005r po udanej obserwacji bolidu PF210805a "Domaniewice". Wyposażona w 3 aparaty cyfrowe Canon A60 z konwerterami szerokokątnymi zapewniającymi 120-to stopniowe pole widzenia. Dodatkowo stacja wyposażona jest w system radiowej rejestracji meteorów pozwalający dokładnie określać moment pojawienia się zjawiska. Cały sprzęt jest własnością obserwatora.



PFN 80024-G n i e w o w o


PFN 80024 G N I E W O WO



OPERATOR STACJI:


  • Krzysztof Polakowski



POŁOŻENIE:

Lat. = 54 34 26 N      Long. = 18  18  32 E      h= 150m

Obecnie wykorzystywane wyposażenie stacji:

  • Nikon D70s
  • Nikkor 18-70mm 3.5 , Zenitar 2.8/16 FISH-EYE
  • Canon 350D
  • Sigma 10 mm 2.8 FISH-EYE



STATUS STACJI : W DZIAŁANIU






Stacja rozpoczęła swoją działalność na przełomie 2005/2006 roku. Wyposażona w lustrzanke cyfrową Nikon D70s z standardowym obiektywem Nikkor 3.5 18-70mm. W Styczniu 2007 r. do zestawu dołączył obiektyw typu "rybie oko" (Zenitar 2.8/16) który zwiększył pole widzenia do ok 100 o. Stacja ta "patrzy" na południe aby złapać zjawiska bazowe z innymi stacjami bolidowymi w centrum kraju. Ciemne wiejskie niebo, "nieskażone" światłami pozwala na prowadzenie obserwacji z maksymalnym wykorzystaniem możliwości aparatu tj. ISO 1600,z przesłona otwarta na 2.8. Dzięki zakupowi zasilacza sieciowego aparat jest w stanie automatycznie fotografować niebo przez klikanascie godzin ograniczony jedynie kartą pamięci. W prawie każdą pogodną noc zestaw ten pracuje w trybie seryjnych zdjęć z czasem naświetlania jednej klatki 30 sekund.

Prócz Nikona pracuje również Canon 350 D zwraz z "rybim okiem" Sigma 10mm skierowany w zenit rejestruje jaśniejsze zjawiska meteorowe pojawiające się nad Pomorzem.



Najjaśniejsze fotograficzne zjawiska bolidowe

Poniżej większość najjaśniejszych zjawisk bolidowych zarejestrowanych fotograficznie przez członków Pracowni Komet i Meteorów. Jak widać , nawet najprostszym analogowym aparatem można z powodzeniem fotografować meteory a zwłaszcza bolidy.




TAURYD -15 mag.

2005 11 04/05
20:19:42 UT
Żabików

DARIUSZ DOROSZ

POWIĘKSZ Praktica L2 , Vivitar 2.5/28mm, klisza Konica VX200




"Krzeszowice" A: -11 mag.

2004 04 03/04

21:41 UT

Chełm

ARKADIUSZ OLECH

POWIĘKSZ Canon 300D, Canon 18mm f./4.0, 1600 ISO, 30s




"Krzeszowice" B: -10 mag.*

2004 04 03/04

21:41 UT

Nowy Dwór Mazowiecki

PRZEMYSŁAW ŻOŁĄDEK

POWIĘKSZ Canon 300D, Peleng 8mm, ??? ISO, 30s




"ŁASKARZEW" -10 mag.

2004 02 20/21

18:54 UT

Ostrowik

PIOTR KĘDZIERSKI

POWIĘKSZ Canon T50, canon 1.4/50mm, klisza Konica Centuria 800




BOLID -8 mag.

2008 05 08/09

01:03: UT

Gniewowo

KRZYSZTOF POLAKOWSKI

POWIĘKSZ Nikon D70s 30 s 1600 ISO Zenitar 2.8/16 f/3.5




BOLID -7 mag.

2008 07 31/01

00:47 UT

Gniewowo

KRZYSZTOF POLAKOWSKI

POWIĘKSZ Canon 300D Sigma 2.8/10mm 1600 ISO 30 s




BOLID -7 mag.

2007 07 08/09

00:20 UT

Gniewowo

KRZYSZTOF POLAKOWSKI

POWIĘKSZ Nikon D70s 30 s 1600 ISO Zenitar 2.8/16 f/2.8




BOLID -6 mag.

2005 11 03/04

17:51:06 UT

Żabików

DARIUSZ DOROSZ

POWIĘKSZ Praktica L2 , Vivitar 2.5/28mm, klisza Konica VX200




BOLID -6 mag.

2007 04 13/14

20:50 UT

Gniewowo

KRZYSZTOF POLAKOWSKI

POWIĘKSZ Nikon D70s 30 s 1600 ISO Zenitar 2.8/16 f/2.8




BOLID -6 mag.

2006 07 04/05

23:52 UT

Warszawa

ARKADIUSZ OLECH

POWIĘKSZ Canon 300D + 10-22 mm @ 11 mm, ISO 800 f/4.0,


BOLID -6 mag.

2005 07 05/06

21:43 UT

Ostrowik

PRZEMYSŁAW ŻOŁĄDEK

POWIĘKSZ Canon 350D + EF-S 18-55mm f=18mm, 30s, ISO 1600, f/5.6