Strona GłównaPracownia Komet i Meteorów / Meteory - słowniczek

Meteory - słowniczek

By Krzysiek-Polakowski - Posted on 14 February 2007

METEORY SŁOWNICZEK

Meteor- tzw. „spadająca gwiazda” – świecenie meteoru wywołane jest przez wtargnięcie meteoroidu do atmosfery, który przebiegając przez jej warstwy jonizuje ją tworząc tzw. ślad meteorowy. W wyniku tarcia tego ciała o cząsteczki powietrza powoduje w ten sposób rozgrzewanie, co za tym idzie stapianie zewnętrznej warstwy meteoroidu, która paruje i miesza się z atmosferą. Spalanie podczas tego zjawiska zachodzi w znikomym stopniu gdyż pod pojęciem „spalania” kryje się przyłączanie tlenu, który występuje w śladowych ilościach w warstwach atmosfery, w których zachodzi zjawisko meteoru. Ciało meteoroidowe, które nie ulegnie całkowitej ablacji w atmosferze ziemskiej, daje upadek w postaci meteorytu.
Meteoroidy- ciała o rozmiarze od mikroskopijnych pyłków do brył wielkości planetoid obiegające Słońce po orbitach eliptycznych. Wpadając w ziemską atmosfere daja zjawisko meteoru. Meteoroidy są pochodzenia kometarnego lub planeteoidalnego. Pierwsze z nich powstaja wskutek tracenia materii przez kometa w trakcie swojej wedrówki. Natomiast drugie powstają wskutek fragmentacji podczas zderzeń ze sobą planetoid i innych ciał meteoroidowych..
Bolid- bardzo jasny meteor. W różnych krajach przyjmuje się różne jasności, od których meteor zasługuje na miano bolidu. W Polsce przyjęło się, iż bolidem jest meteor, którego jasność przekracza – 4 magnitudo. Zjawisko bolidu jest bardzo efektowne dla obserwatora ze względu na dużą jasność, która w skrajnych przypadkach może sięgać nawet powyżej – 20 mag. Bardzo jasnym bolidom towarzyszą efekty akustyczne w postaci grzmotów, detonacji i syków a po przelocie widoczny jest ślad, który może utrzymywać się przez wiele minut.
Bolid dzienny- bardzo jasny meteor, który pojawia się w dzień a jego jasność wynosi, co najmniej – 8 magnitudu, czyli wystarczającą dużo, aby był widoczny na jasnym niebie. Zjawiska te są bardzo rzadkie i często ich przelotom towarzyszą efekty akustyczne w postaci grzmotów detonacji i syków. Prawdopodobnie dzięki nim funkcjonuje określenie „grom z jasnego nieba”
Meteor stacjonarny- meteor, który leci wprost na obserwatora, widzimy go w postaci jaśniejącego punktu na niebie. W przypadku meteorów stacjonarnych miejscem pojawienia się na nieboskłonie jest ich radiantem a ich prędkość kątowa na niebie wynosi 0 stopni na sekunde
Meteory sporadyczne- meteory, których nie możemy zaklasyfikować do żadnego ze znanych rojów. Najczęściej takie zjawiska powodują meteoroidy powstałe w wyniku rozpadu i zderzeń planetoid. Meteory sporadyczne pojawiają się o każdej porze doby i roku niezależnie od aktywności innych rojów meteorów. Dzięki obserwacją meteorów sporadycznych odkrywane są nowe nieznane dotąd roje.
Meteor doganiany- powoduje je meteoroid, który porusza się zgodnie z kierunkiem ruchu Ziemi wokół Słońca a jego prędkość na swojej orbicie wynosi poniżej 30 km/s (czyli tej prędkości z którą porusza się nasza planeta po orbicie okołosłonecznej). Powoduje to iż ziemia dogania meteoroid który wpadając do ziemskiej atmosfery tworząc zjawisko wolnego meteoru. (patrz rys. poniżej)
Meteor doganiający- powoduje je meteoroid, który porusza się zgodnie z kierunkiem ruchu Ziemi wokół Słońca a jego prędkość na swojej orbicie jest większa niż 30 km/s (czyli prędkości z którą porusza się nasza planeta po orbicie okołosłonecznej). Meteoroidy w tym przypadku doganią Ziemię wpadając do atmosfery tworząc zjawisko meteoru. (patrz rys. poniżej)
Meteor spotkaniowy- powoduje je meteoroid, który poruszający się naprzeciw kierunku ruchu Ziemi na orbicie . Wynika z tego, iż prędkość, meteoroidu i Ziemi sumują się mieszcząc się w granicach od 30 km/s do 72km/s. Meteoroid w tym przypadku daje zjawisko szybkiego lub bardzo szybkiego meteoru.(patrz rys. poniżej)

ZOBACZ ANIMACJE
Bazowy meteor, bolid – ten sam meteor lub bolid zaobserwowany, przez co najmniej dwóch obserwatorów z dwóch różnych punktów na Ziemi. W ten sposób zgodnie z prawem perspektywy, obserwowany meteor dla każdego obserwatora pojawi się na tle innych gwiazd. Na podstawie bazowych obserwacji bardzo jasnego bolidu, astronomowie potrafią wyznaczyć miejsce upadku meteorytu, jak i również orbitę ciała meteoroidu zanim wpadło w ziemską atmosferę.
Jasność absolutna meteoru, bolidu- jasność jaką osiągnął bolid bądź meteor będąc w zenicie na wysokości 100 km.
Okres aktywności- czas, w którym aktywne są meteory z danego roju. W zależności od grubości, kąta, pod jakim nasza planeta przecina materie meteoroidową, takie przejście może trwać o kilku godzin do kilkudziesięciu dni. W tym czasie obserwujemy zwiększoną ilości meteorów wybiegających z tego samego radiantu.
Maksimum aktywności- czas, w którym Ziemia znajduje się w największym zagęszczeniu materii należącej do danego roju. W maksimum obserwujemy największą w ciągu całego okresu aktywności liczbę meteorów przypadających na jednostkę czasu.
Elipsa radiacji- (płaszczyzna radiacji)- obszar w kształcie elipsy na nieboskłonie średnio o rozmiarach kilku stopni, w którym przecinają się ze sobą wszystkie przedłużenia meteorów z danego roju. W związku z tym iż, meteoroidy w przestrzeni z określonego roju nie poruszają się dokładnie równolegle względem siebie, dlatego też elipsa radiacji nie jest punktem.
ZHR- zenitalna liczba godzinna (Zenithal Hourly Rate)- liczba meteorów, jaką może zaobserwować pojedynczy obserwator podczas jednej godziny przy widoczności granicznej LM=6,5 mag i radiancie roju meteorów w zenicie.

Można ją obliczyć na podstawie następującego wzoru:

ZHR - zenitalna liczba godzinna
r- współczynnik masowy
LM - widoczność graniczna
N - ilość zaobserwowanych meteorów na godzinę
F - współczynnik zachmurzenia
α- wysokość radiantu
Przelot grupowy- pojawienie się jednocześnie od 2 - 6 meteorów lub bolidów. Dość rzadkie zjawisko.
Rozbłysk bolidu, meteoru- gwałtowne pojaśnianie meteoru bądz bolidu powstałe wskutek parowania i rozprężania niektórych substancji wtopionych w bryłe meteoroidu.