Czas Geminidów

2004.12.11 01:43:50 UT PFN06 Kraków

Grudzień to miesiąc, w którym aktywny jest jeden z najsilniejszych rojów meteorów - Geminidy (skrót GEM). Można je obserwować od dziś aż do 17 grudnia. Corocznie podczas maksimum na niebie w ciągu godziny pojawia się kilkadziesiąt Geminidów. Nie inaczej powinno być i w tym roku. Maksimum aktywności roju przypada co prawda na 10:45 UT 14 grudnia, czyli na czas, kiedy w Polsce mamy dzień, jednak nocne obserwacje powinny przynieść satysfakcjonujące wyniki.

Meteoroidy należące do strumienia Geminidów (którego ciałem macierzystym jest planetoida Phaethon) są stosunkowo wolne - ich prędkość wejścia w atmosferę wynosi ok. 35 km/s - co sprawia, że pojawiające się na niebie meteory także mają dość niską prędkość kątową i dzięki temu tworzą na niebie niezwykle piękne widowisko.

Na mapce zaznaczono położenie radiantu Geminidów (czyli punktu, z którego zdają się wybiegać należące do roju meteory). Widać, że podczas okresu aktywności radiant przemieszcza się na niebie. Mapka pokazuje także położenie radiantu roju Monocerotydów (MON), aktywnego już od końca listopada. Ich maksimum przypada 9 grudnia. Rój ten związany jest z kometą Mellish. Monocerotydy są jednak dośc słabym rojem: nawet w maksimum można obserwować 2-3 zjawiska na godzinę. Podobną aktywność prezentują także aktywne obecnie sigma-Hydrydy (HYD). Na niebie stale pojawiają się jednak również tzw. meteory sporadyczne, czyli nienależące do żadnego z obecnie znanych rojów. W sumie w dobrych warunkach każdej nocy można w ciągu godziny zaobserwować co najmniej kilkanaście meteorów.

Obserwacje meteorów mogą mieć wartość naukową, przynoszą bowiem ważne informacje o pochodzeniu, ewolucji i rozkładzie przestrzennym materii meteoroidowej w Układzie Słonecznym. Osoby zainteresowane takimi obserwacjami zachęcam do kontaktu z Pracownią Komet i Meteorów (PKiM). Każdemu chętnemu Pracownia przesyła bezpłatny zestaw map, poradników i innych niezbędnych do obserwacji materiałów. Jedynym warunkiem ich otrzymania jest wyrażenie chęci wykonania prawidłowej obserwacji i późniejszego przesłania jej do PKiM. Pracownia organizuje dla swoich współpracowników obozy obserwacyjne oraz seminaria naukowe. Najlepsi obserwatorzy co roku otrzymują atrakcyjne nagrody. Przedstawiciele PKiM uczestniczą także corocznie w międzynarodowej konferencji, organizowanej przez International Meteor Organization.

Rys 1. Pozycje radiantów