Dla początkujących

Obserwacje meteorów należą do najłatwiejszych obserwacji astronomicznych. Są na tyle proste, że poradzą sobie z nimi uczniowie szkoły podstawowej, a ponadto nie wymagają użycia żadnego sprzętu. Jeśli jesteś więc początkującym miłośnikiem astronomii nie posiadającym swojego teleskopu, to obserwacje meteorów są właśnie tym co powinieneś polubić. Oczywiście obserwacje meteorów można prowadzić na różne sposoby. Tu jednak skupimy się na najprostszej obserwacji, jaką można wykonać. Jedyną wiedzą, jaką powinieneś dysponować, jest znajomość gwiazdozbiorów.

1) Kiedy obserwować?

Taka najprostsza obserwacja ma jednak pewne mankamenty. Otóż, aby była ona wartościowa naukowo, musimy wykonać ją w okolicach wzmożonej aktywności, któregoś z dużych rojów meteorów. W ciągu roku jest kilka takich okresów. Oto one:

	a) Noc z 3 na 4 stycznia, kiedy to w ciągu prawie każdej godziny można obserwować około kilkudziesięciu meteorów z roju Kwadrantydów,Więcej>>
	b) Noc z 21 na 22 kwietnia, kiedy każdej godziny po północy możemy liczyć na nawet kilkanaście meteorów z roju Lirydów,Więcej>>
	c) Noce od 1 do 10 maja, kiedy maksimum swojej aktywności osiągają Eta Aquarydy,Więcej>>
	d) Noce od 5 do 15 sierpnia, kiedy maksimum swojej aktywności osiąga jeden z najbardziej znanych rojów o nazwie Perseidy,Więcej>>
	e) Noc z 31 sierpnia na 1 września, kiedy to możemy obserwować około 10 Alfa Aurygid na godzinę,
	f) Noce od 20 do 24 października z maksimum roju Orionidów, który popisuje się aktywnością około 20 zjawisk na godzinę,Więcej>>
	g) Okolice 17 i 18 listopada z maksimum bardzo ostatnio aktywnego roju Leonidów,
	h) Noce od 11 do 15 grudnia, kiedy to możemy liczyć na aktywne w tym czasie Geminidy,Więcej>>
	i) Noc z 21 na 22 grudnia z maksimum roju Ursydów.Więcej>>

Wybierzcie najbliższy z wymienionych wyżej okresów i kliknijcie na nazwę aktywnego w nim roju. Zobaczycie wtedy mapę nieba z naszkicowanym położeniem radiantu danego roju, czyli miejsca z którego zdają się wylatywać jego meteory. Położenie te oznaczyliśmy kołem o promieniu kilku stopni, takie są bowiem rozmiary typowych radiantów. Warto dobrze zapamiętać położenie radiantu, bowiem wszystkie meteory zaobserwowane podczas naszej obserwacji, które wylatywać będą z jego obszaru, zaliczać będziemy do interesującego nas roju.

2) Co zabrać ze sobą?

Przede wszystkim musimy zadbać o naszą wygodę. Obserwacje mają kojarzyć się nam z przyjemnością a nie katorgą. Weźmy więc ze sobą wygodny leżak, polówkę, materac lub karimatę. Oprócz tego niezbędne, nawet w wakacyjne noce, będą ciepłe ubranie i śpiwór. Dodatkowo wyposażamy się w latarkę o słabym, najlepiej czerwonym świetle, zegarek i dyktafon. Jeśli ktoś nie posiada tego ostatniego, można wziąć po prostu notes i dwa ołówki (jeden w zapasie).

3) Gdzie obserwować?

Do obserwacji najlepiej wybrać miejsce leżące z dala od świateł miejskich. Nieba nie powinny też przesłaniać ani drzewa ani pobliskie domy. Jeśli na niebie znajduje się Księżyc ustawmy leżak tak, żeby Srebrny Glob mieć za plecami.

4) Gdzie patrzeć?

Wykorzystując obrotową mapę nieba lub jakikolwiek atlas nieba dostępny w waszym komputerze zorientujcie się, gdzie w momencie Waszej obserwacji znajdował się będzie radiant roju. Leżak ustawcie tak, żeby spoglądać nie dokładnie w radiant lecz jakieś 10-30 stopni od niego. Centrum Waszego pola widzenia powinno zawsze znajdować się na wysokości co najmniej 40 stopni nad horyzontem. Obserwując, nie należy patrzeć sztywno w jeden punkt, lecz wodzić swobodnie wzrokiem po okolicach centrum naszego pola widzenia.

5) Przed obserwacją.

Pierwsze 10 minut naszej pracy poświęćmy na właściwe przygotowanie stanowiska obserwacyjnego. Usiądźmy wygodnie tak żeby wszystko mieć pod ręką. Zorientujmy się gdzie na niebie leży radiant interesującego nas roju i jak wygląda on w zależności od tego gdzie spoglądamy. Nie będzie to na pewno czas zmarnowany, bowiem komfort naszej pracy powoduje, że uzyskujemy wartościowsze naukowo wyniki, a dodatkowo adoptujemy wzrok do ciemności, dzięki czemu dojrzymy więcej meteorów.

6) Co zanotować?

a) Dane podstawowe takie jak swoje imię i nazwisko, nazwę miejscowości, w której obserwujemy i nazwę gwiazdozbioru, który znajduje się w centrum naszego pola widzenia,

b) Widoczność graniczna. Spójrzmy na rysunek. Znajduje się na nim mapa gwiazdozbioru Małej Niedźwiedzicy, na której zaznaczono jasności niektórych gwiazd. Patrząc na niebo postarajmy się określić, jaka jest jasność najsłabszej dostrzegalnej przez nas gwiazdy. Nie patrzmy przy tym na gwiazdę bezpośrednio lecz zerkajmy kątem oka. Czułość naszego wzroku jest wtedy największa. Do notesu zapiszmy jasność najsłabszej gwiazdy. Całą operację wykonajmy na początku i na końcu naszej obserwacji,

c) Czas początku i końca obserwacji. Należy podać go z dokładnością do jednej minuty. Używajmy czasu uniwersalnego UT. W lecie od czasu wskazywanego przez nasz zegarek należy odjąć dwie godziny, a w zimie jedną,

d) Liczba meteorów z interesującego nas roju,

e) Liczba wszystkich pozostałych meteorów.

7) Jak długo obserwować?

Nasza obserwacja powinna trwać najlepiej równą godzinę. Jeśli chcemy obserwować dłużej (do czego gorąco zachęcam) dzielimy ją na kilka godzinnych odcinków i dla każdego z nich określamy wszystkie wartości opisane w punkcie 6.

Życzę powodzenia!