Poradnik obserwacji teleskopowych

Sposobów na spędzenie czasu przez miłośnika astronomii pod nocnym niebem jest wiele. Można jedynie podziwiać rozgwieżdżony nieboskłon, można też obserwować, czy fotografować księżyc, planety, konstelacje. Można także zająć się czymś, co oprócz osobistej satysfakcji daje wartościowe wyniki. Astronomia jest wciąż nauką, w której amatorzy mają naprawdę duże pole do wykazania się. Taką właśnie dziedziną są obserwacje meteorów. Istnieje wiele metod obserwacyjnych, wizualne, video, fotograficzne, radiowe, a także teleskopowe, do których właśnie chciałbym zachęcić. Zakładam przy tym, że czytelnik ma podstawowe pojęcie o wizualnych obserwacjach meteorów.

Teleskopowe obserwacje meteorów są stosunkowo prostą techniką obserwacyjną nie wymagającą ani kosztownego sprzętu, ani umiejętności jakich każdy przeciętny miłośnik astronomii nie posiada, poza tym mogą dostarczyć sporo satysfakcji, a wyniki uzyskane z prawidłowo wykonanej obserwacji mają wartość naukową. W stosunku do wizualnych obserwacji, teleskopowe cechuje znacznie większa dokładność przy szkicowaniu zjawisk. Obserwator rysujący zjawisko zawsze w mniejszym lub w większym stopniu popełnia błędy. Zasadniczo można rozróżnić dwa rodzaje takich niedokładności. Pierwszym jest przesuniecie meteoru względem rzeczywistej trasy, drugim jego obrót względem rzeczywistego kierunku. Wynikają one głownie z tego, że obserwator rejestruje większość zjawisk w polu widzenia kątem oka. Pole takie dla obserwatora wizualnego ma rozpiętość 100 stopni, dla obserwatora teleskopowego zmniejsza się do ok. 55 (chodzi tu o pole na jakim koncentruje się oko, nie jest to pole widzenia używanego instrumentu). Sprawia to, że więcej zjawisk jest rejestrowanych bliżej centrum pola widzenia i ich tor może być odtworzony na mapce z większą dokładnością. Zmniejszają się zatem wartości obu wymienionych wyżej błędów. Dodatkowo sam błąd przesunięcia jest minimalizowany, gdyż obserwowane pole jest powiększone.

Kolejną zaletą obserwacji teleskopowych jest możliwość rejestracji meteorów o masach kilka rzędów mniejszych niż meteorów wizualnych. Złożenie tego ostatniego wraz ze zwiększoną dokładnością umożliwia wykrycie lub lepsze zbadanie rojów słabo aktywnych i takich których meteory ogólnie charakteryzują się mniejszymi masami. Możliwe jest także poznanie mikrostruktury radiantów większych rojów, oraz wykorzystanie próbki obserwacyjnej do porównania lub też uzupełnienia opracowań bazujących na innych technikach obserwacyjnych.

I jeszcze jedna rzecz, tym razem bardziej subiektywna. Naprawdę niesamowite wrażenie robi jasny meteor widziany przez lornetkę. Nie jest on już tylko smugą przecinającą w ułamku sekundy niebo, jest czymś bliższym, jakby lepiej poznanym...