Wiadomości PKiM

W nocy z 2 na 3 lutego tego roku na niebie nad Warszawą pojawił się bolid, o którym pierwszy poinformował Janusz Laskowski z Nowego Miasta Lubawskiego, PFN 37. Wkrótce okazało się, że w pełnej krasie został on zarejestrowany także przez kamerę stacji PFN 42 w Błoniu, obsługiwaną przez Pawła Zarębę. Meteor, zarejestrowany jeszcze przez PFN 32 Chełm, poddany został analizie, z której wynika, że już po raz kolejny PFN był o krok od zarejestrowania swoimi kamerami zjawiska dającego prawdopodobny spadek meteorytu. Niestety, znów zabrakło nieco szczęścia.

Wyprawa Sekcji Meteorytowej do Sołtman w tydzień po spadku (CYRQLARZ No. 204) zaowocowała znaleziskami małych fragmentów meteorytu, który rozbił się na progu domu gospodarczego Pani Lewandowskiej 30 kwietnia 2011 roku.

Koniec grudnia oraz przełom Starego i Nowego Roku to okres, kiedy aktywnych jest kilka rojów - ale często nie dopisuje pogoda. Zaś pierwsze miesiące roku, po maksimum Kwadrantydów, to czas kiedy trudno o porządny meteor - brak aktywnych rojów a i aura na ogół nie rozpieszcza. Mimo długich nocy liczba detekcji spada. Tym przyjemniej zaanonsować kilka zjawisk, które wbrew tym wielce niesprzyjającym warunkom przebiły się do kamer PFN.

Kwadrantydy zwane przez doświadczonych obserwatorów „zimowymi Perseidami” możemy obserwować od 28 grudnia do 12 stycznia. Porównywanie tego roju do słynnych Perseidów nie jest wcale na wyrost, ponieważ Kwadrantydy swą aktywnością- liczbą meteorów bardzo często przewyższają ten letni rój.

Jednak dopiero podczas nocy maksimum - 3/4 stycznia możemy zaobserwować znaczne ilości meteorów z tego roju, w tym roku spodziewamy się go 4 stycznia o 8:20 czasu polskiego. Standardowa aktywność podczas nocy maksimum kształtuje się na poziomie (ZHR)- 130. Zatem na obserwacje najlepiej wyjść w drugiej połowie nocki (03/04 stycznia)

Pierwsze Ursydy możemy obserwować od 17 grudnia ostatnie zaś kilka dni przed końcem roku. Tegoroczne maksimum spodziewane jest według jednych przewidywań już po południu 22 grudnia, drudzy natomiast prognozują je na ranek 23 grudnia. W związku z czym niezależnie od trafności prognoz, kluczową nocą będzie 22/23 grudnia. Rój ten charakteryzuje się dość niskim ZHR-em wynoszącym '10'. Jednakże od czasu do czasu sprawia niespodzianki popisując się ZHRem dochodzącym nawet do '50' . Duże wybuchy aktywności odnotowano w latach 1945 i 1986, a wzmożoną aktywność w latach 1988 , 1994, 1996, 2000 oraz 2006.

Rój ten jest dogodnym do obserwacji w Polsce gdyż radiant znajduje się w pobliżu Małej Niedźwiedzicy, która w ciągu całej kilkunastogodzinnej nocy znajduje się ciągle na horyzontem. Podczas tegorocznego maksimum Ursydów dopisze nam faza Księżyca, gdyż będzie on prawie w nowiu.

Geminid - Spaceweather.com

Od 7 grudnia możemy już na niebie obserwować pierwsze meteory z roju Geminidów. Tegoroczne szerokie maksimum zapowiadane jest na 14 grudnia pomiędzy 01.00–22.00 UT. Kluczowymi zatem nocami, podczas których będzie najwięcej zjawisk to 13/14 i 14/15 grudnia. Zobaczyć będziemy mogli w zależności od warunków ok. 40 meteorów na godzinę.

Niestety w tegorocznym maksimum będzie przeszkadzał Księżyc, który nie dość że będzie 4 dni po pełni, to jeszcze będzie w pobliżu radiantu. Spowoduje to niestety spadek ilości widzianych zjawisk. Z Geminidami żegnamy się po 17 grudnia.

fot.1 Bolid z roju Leonidów (spaceweather.com)

Pierwsze Leonidy można obserwować już od 10 listopada, ostatnie zaś nawet kilka dni pod koniec miesiąca. Tegorocznym obserwacją meteorów będzie przeszkadzał Księżyc, znajdujący się w dniu maksimum w pobliżu radiantu. Faza naszego naturalnego satelity (ostatnia kwadra) będzie wpływała również niekorzystnie na ilość widzianych zjawisk. Przewiduje się że strumienie są dość szerokie i podwyższona aktywność nie będzie trwała tylko krótką chwilę, lecz pozwoli nacieszyć oko przez dłuższy czas.

Modelarz strumieni meteoroidowych - Jérémie Vaubaillon prognozuję, iż w tym roku jedno z maksimum może wystąpić już 16 listopada o godzinie 22:36 UT powodując liczby godzinne na poziomie 200. Niestety cząstki pyłu pochodzące z tego strumienia są wyjątkowo małe (rzędu 10-100 mikronów), a to może oznaczać, iż większość z nich będzie niedostrzegalna gołym okiem. Z pomocą przychodzi nam jednak technika i zjawiska te będą świetnie rejestrowane przez stacje prowadzące obserwacje radiowe meteorów.

Drugi astronom Michaił Maslov prognozuję, iż wystąpią dwa piki aktywności, pierwszy 17 listopada około 21:00 UT, kiedy ZHR ma być na poziomie 20-25. Drugi pik aktywności ma być widoczny 18 listopada około 23:00 UT z ZHR'em na poziomie ok. 25 i będą to meteory nieco słabsze niż "zwykle".

Dariusz Dorosz -PKIM

Pierwsze Taurydy można już obserwować od końca września, ostatnie nawet 25 listopada. Wśród kompleksu Taurydów możemy wyodrębnić m.in dwa roje: Taurydy południowe z maksimum aktywności roju wypadającym 5 listopada, a także Taurydy północne z maksimum aktywności 12 listopada.

Rój ten charakteryzuje się dość niskim ZHR-em wynoszącym '5' jednak mała ilość rekompensowana jest dość jasnymi zjawiskami. Bolidy pochodzące z tego roju nie są rzadkością, które w połączeniu z małą prędkością stanowią nie lada przeżycie dla miłośnika nieba.

Pierwsze Orionidy można już obserwować od samego początku października, ostatnie zaś nawet 7 listopada. Tegoroczne maksimum aktywności tego roju wypada w nocy 21/22 października.

Niestety tegorocznym obserwacją będzie przeszkadzał Księżyc, który nie dość że podczas nocy maksimum będzie znajdował się w ostatniej kwadrze, to jeszcze będzie wysoko nad horyzontem w drugiej połowie nocy, czyli wtedy gdy radiant z tego roju będzie górował na niebie. Spowoduje to niestety zmniejszenie widocznych dla nas zjawisk. Warto dla tego zaczaić się na Orionidy także kilka dni po maksimum, gdy warunki do obserwacji będą już całkiem dobre.

Warto jednak wspomnieć iż, rój ten potrafi sprawiać niespodzianki i tak ZHR w 2006 i 2007 sięgnął aż 70, gdzie standardowe maksimum rokrocznie kształtowało się na poziomie ok. 30.

Po trzech wspaniałych nocach w sierpniu (w tym jednej, podczas której nastąpiły historyczne dla PFN, bo bazowe obserwacje tych zjawisk) - mamy kolejne masowe detekcje spritów w naszej sieci. Tym razem szczęście mieli operatorzy stacji PFN38 w Podgórzynie - Tomasz Krzyżanowski, oraz PFN41 w Twardogórze - Henryk Krygiel. Zarejestrowali oni odpowiednio 7 i 6 zjawisk. Przy tym najprawdopodobniej ponownie mamy detekcję bazową tego rzadkiego fenomenu.