Weekend z Lirydami - Dobre warunki do obserwacji Lirydów w 2017

Lirydy są najważniejszym wiosennym rojem meteorowym w naszych szerokościach geograficznych. Po ponad trzech miesiącach słabych rojów ich pojawienie się jest prawdziwą atrakcją dla obserwatora meteorów, pomimo że typowa ich aktywność zawiera się w granicach ZHR 15-25.
Jednocześnie coraz cieplejsze kwietniowe noce sprzyjają pierwszym obserwacjom. Lirydy pojawiają się na niebie około 16 kwietnia i pozostają aktywne do 26 kwietnia. Maksimum przypada zazwyczaj w nocy z 21 na 22 kwietnia. Tegoroczne maksimum wystąpi 22 kwietnia (sobota) o godzinie 12-17 UT, jednak w przypadku tego roju maksimum potrafi być mocno rozciągnięte w czasie. Z jednej strony wg IMO aktywność tego roju o połowie wartości z samego maksimum wynosi między 15 a 60 godzin. To oznacza że w 3 noce z piątku na sobotę, sobotę na niedzielę do nocy z niedzieli na poniedziałek możemy się spodziewać aktywności większej niż 10 zjawisk na godzinę.

Z drugiej strony Lirydy to rój o zmiennym i nieprzewidywalnym momencie maksimum, przytoczona wyżej godzina określa jedynie typowe średnie maksimum. Dlatego szczególnie bądźmy czujni w nocy z piątku na sobotę i następującej po maksimum nocy z soboty na niedzielę.

Jest to najstarszy znany rój meteorów, pierwsze zapisy dotyczące jego aktywności pochodzą sprzed 2600 lat. Jest to też rój nieobliczalny i niekiedy pozytywnie zaskakujący. Raz na kilkadziesiąt lat zaskakuje on obserwatorów niezwykłymi wybuchami aktywności. Najczęściej wspominany jest wybuch z roku 1982 kiedy to w krótkim czasie ZHR Lirydów podskoczył do wartości 90. Jeśli zagłębić się bardziej w stare zapisy to odnaleźć mocna starsze i jeszcze bardziej spektakularne wybuchy tego roju. W danych IAU MDC figurują 4 wybuchy aktywności. Prócz wspomnianego wybuchu z roku 1982 znajdujemy tam również wybuch z 1945 roku z ZHR=97, wybuch z 1922 roku z ZHR równym 800(! ) i starszy porównywalny z nim wybuch z roku 1803 z ZHR równym 860. Oczywiście dawne oceny ZHR nie są zbyt precyzyjne tym niemniej były to wybuchy wyraźnie silniejsze niż ostatnie wybuchy Drakonidów czy też Perseidów.

Mapa nieba 21-23 kwietnia z zaznaczonym radiantem Lirydów w okolicach godziny dwudziestej pierwszej.

Wychodząc pod niebo 21 i 22 kwietnia warto pamiętać że noc przynieść może zupełnie niespodziewane widowisko. Księżyc nie powinien nam przeszkadzać bo będzie wschodził bezpośrednio przed świtem. Podczas standardowych maksimów aktywność Lirydów zależna jest od faktycznego momentu w którym występuje najwyższy ZHR.
Strumień który przybywa dokładnie w spodziewanym momencie daje najwyższa aktywność na poziomie ZHR około 25. W przypadku gdy maksimum nastąpi wcześniej bądź opóźni się aktywność moce być nawet o połowę mniejsza od maksymalnej.
Radiant roju w momencie maksimum leży na pograniczu gwiazdozbiorów Herkulesa i Lutni, mniej więcej w połowie drogi miedzy czworobokiem Herkulesa i gwiazda beta Lyrae. Meteory są dość szybkie i raczej jasne, prędkość geocentryczna wynosi 49km/s a współczynnik masowy równy jest 2.1 . Najlepsze warunki do obserwacji występują w drugiej połowie nocy kiedy to radiant wznosi się bardzo wysoko nad południowo-wschodni horyzont.

Mapa nieba 21-23 kwietnia z zaznaczonym radiantem Lirydów w okolicach godziny pierwszej.

Obiektem który odpowiada za istnienie roju jest kometa C/1861 G1 Thatcher. Modelowanie strumienia jest bardzo trudne, danych obserwacyjnych jest niezbyt wiele, co więcej meteory z roju Lirydów poruszają się po bardzo wydłużonych orbitach i nawet niewielkie błędy obserwacyjne maja ogromny wpływ na wyniki obliczeń.

Polecamy:
Jak wykonać proste obserwacje fotograficzne
Jak wykonać proste obserwacje wizualne