Wiadomości ze świata

Od jakiegoś czasu po nocnym niebie błądzi kometa 103P Hartley, która w pierwszej połowie października osiągnie maksimum jasności i może być widoczna nawet gołym okiem w sprzyjających warunkach, a już z pewnością przez amatorski sprzęt optyczny. Kometa przechodzi obecnie między gwiazdozbiorami Pegaza i Jaszczurki, kierując się w stronę Perseusza (mapki z położeniami w pierwszym linku). Poniżej krzywa zmian jasności, z tej samej strony. Czarne punkty powstały z dotychczasowych obserwacji, natomiast bordowa linia jest przewidywaniami blasku w najbliższych miesiącach.

Ostatnie trzy dziesięciolecia były bardzo płodnym okresem dla poszukiwaczy asteroid. Poniższy film prezentuje, jak dane na temat tego, co krąży w przestrzeni, rosły z roku na rok.

Dlaczego o tym piszę? Co mają wspólnego asteroidy i meteory? Wiele, gdyż każda planetoida jest potencjalnym źródłem roju meteorowego, jeśli dojdzie do jej rozpadu. Przykładem takiego roju są Geminidy, którego maksimum przypada na 14 grudnia. Także pojedyncze drobinki odrywają się od ciała macierzystego w procesie rotacji lub wywiewania wiatrem słonecznym, aby później (czasem tysiące lat później) wpaść w ziemską atmosferę.

Dzisiejszej nocy (2/3 sierpnia), o godzinie 00:27 UT Przemysławowi Żołądkowi udało się zarejestrować widmo bolidu, który w rozbłysku osiągnął jasność najprawdopodobniej powyżej -7 magnitudo.

Zestaw fotograficzny składał się z aparatu Canon 300D, obiektywu Porst 1.8/35mm przysłoniętego do 2.8, dwóch skrzyżowanych siatek dyfrakcyjnych 500l/mm oraz shuttera 4 x 22.5 stopnia. Skrzyżowanie siatek nie było jak dotąd w astronomii meteorowej stosowane, a daje zaskakujący efekt - widma zbierane są przez zestaw z 8 kierunków wokół pola widzenia. Drugi obrazek przedstawia widmo powstałe pod kątem 45 stopni względem widma pierwszego rzędu.

2010 07 02/03 00:27 UT PFN Warszawa Przemysław Żołądek

2010 07 02/03 00:27 UT PFN Warszawa Przemysław Żołądek

Wstępna identyfikacja linii widmowych:

Wykonane przez: Przemysław Żołądek

28 lutego o godzinie 22:24:46 UT (wg. Juraj Tóth) nad pograniczem Słowacji i Węgier przeleciał jasny bolid. Według relacji słowackich astroamatorów jasność zjawiska przekroczyła –10 magnitudo. Podczas przelotu, który trwał 5 sekund można było, dostrzec co najmniej 3 rozbłyski zielonej barwy. Mieszkańcy wschodniej Słowacji mówią także o grzmotach w kilka minut po wystąpieniu zjawiska.

Zjawisko było widoczne także z południowej Polski. Dwóch polskich astroamatorów z Tarnowa i okolic donosi o znacznym pojaśnieniu nieba. Stacja bolidowa w Szamotułach prowadzona przez Macieja Reszelskiego zarejestrowała jasny błysk na południowym niebie.

W nocy z 3/4 lutego o godzinie 2:04 UT na pograniczu Austrii i Niemiec przeleciał bolid o jasności powyżej - 10 magnitudo. Zjawisko zostało zarejestrowane przypadkowo przez 3 kamerki on-line służące celom turystycznym. Pierwsze dwie zlokalizowane w Gais na granicy włosko-austriackiej a trzecia w München na południu Niemiec.

W chwili obecnej niemiecka organizacja astronomiczna zbiera doniesienia od naocznych świadków. Według wstępnych relacji zjawisko, było zbyt szybkie i krótkotrwałe aby dać spadek w postaci meteorytu.

Poniżej fotografie bolidu z kamerek on-line:

13 października mieszkańcy północnych Niemiec oraz Holandii byli świadkami niecodziennego zdarzenia – przelotu bolidu dziennego. Bardzo jasna kula ognia widoczna była na jeszcze jasnym, popołudniowym niebie tuż przed godz. 17.00 UT. Naoczni świadkowie mówią o rozpadzie bolidu podczas przelotu na wiele fragmentów.

Według raportów zbieranych przez Kapteyn Astronomical Institute of University of Groningen oraz Royal Netherlands Meteorological Institute parę minut po zjawisku wystąpiły grzmoty i detonacje. Świadczy to ewidentnie, iż meteoroid dotarł do niższych warstw atmosfery. W związku, z czym rokuje to spore szanse na spadek meteorytu.

Wstępna jasność zjawiska to, co najmniej minus kilkanaście magnitudo. Kierunek lotu to mniej więcej północ- południe. Bolid został bezpośrednio sfotografowany przez dwie osoby, trzeci świadek wykonał także zdjęcie samego śladu. (patrz niżej). Wciąż trwa zbieranie relacji osób, które miały szczęście podziwiać to wyjątkowo rzadkie zjawisko.

W nocy z 12/13 lipca stacja bolidowa w Colorado (USA) zarejestrowała bolida o jasności - 10 magnitudo. Zjawisko bolidowe trwało aż 5,5 sekundy, największy rozbłysk miał miejsce nad Cripple Creek.

Z obserwacji bazowej z drugą stacją w Nowym Meksyku udało się obliczyć, iż prędkość końcowa meteoroidu wynosiła tylko 16 km/s. W połączeniu z niską wysokością zgaśnięcia tego bolidu można myśleć o spadku meteorytu. Niestety przyglądając się bliżej krzywej jasności wnioskować należy, iż ciało to uległo całkowitej ablacji przed dotarciem do powierzchni Ziemi.

15 lutego o godzinie 11.00 nad Teksasem przeleciał bolid dzienny. Został on zarejestrowany przez jednego z widzów obserwujących coroczny maraton. Pierwsze podejrzenia padły na szczątki, pozostawione na orbicie po ostatnim zderzeniu dwóch satelitów Iridium 33 z Kosmos 2251, które wpadając w atmosferę mogły wywołać zjawiska bolidu.

Jednakże już pobieżna analiza obrazu z kamery wyklucza tą możliwości, ze względu na zbyt dużą prędkość owego zjawiska. Mamy do czynienia z kolejnym w ostatnim czasie jasnym zjawiskiem bolidowych wywołanym wtargnięciem meteoroidu w atmosferę. Niestety w tym wypadku najprawdopodobniej, nie będziemy mieli do czynienia z upadkiem meteorytu. Poniżej wideo z przelotu:

Bardzo jasny bolid przeleciał 20 listopada popołudniu nad zachodnią Kanadą. Jak opisują naoczni świadkowi była to „ zielono - zółta ognista kula która, podczas przelotu ulegała fragmentacji” Czas przelotu bolidu wynosił od 3 do 4 sekund. Kilka minut po przelocie według obserwatorów można było usłyszeć głośny grzmot.

Obserwacji spływają praktycznie z całej Kanady. Istnieją przypuszczenia, iż zjawisko to mógł wywołać wchodzący w atmosferę element rakiety Sojuz. W chwili obecnej zbierane są relacje jak także materiały wideo, które zarejestrowane z różnych miejsc pozwolą na dokonanie obliczeń. Wyjaśnią także czy dokonał tego kosmiczny śmieć czy też meteoroid.

W nocy z 5 na 6 listopada nad obszarem południowej Polski przeleciał bolid o jasności powyżej – 10 magnitudo prawdopodobnie z kompleksu rojów Taurydów. Został on sfotografowany Canonem 5D przez Ivana Majchrovica oraz Tomasa Marska z Marianka niedaleko słowackiej stolicy Bratysławy a także zarejestrowany wideo przez stacje all-sky.

Ze względu na zachmurzenie nad środkową i północną Polską, szanse na zarejestrowanie zjawiska mają tylko stacje z sieci Polish Fireball Network zlokalizowane na południu, gdzie była względna ładna pogoda. W chwili obecnej na razie tylko stacja PFN Wrocław nagrała przelot tego jasnego Tauryda. Ze względu na wieczorną porę, bolid został zaobserwowany przez wielu świadków, zarówno po stronie polskiej jak i czeskiej a także słowackiej. Zjawisko to zarejestrował również Jarosław Olejnik z przygranicznej Nysy. W chwili obecnej zbierane są doniesienia od naocznych obserwatorów.