Polish Fireball Network - Pracownia Komet i Meteorów

Noce zaczynają się wydłużać a równocześnie ostatnie letnie burze walczą o niebo z nadchodzącą jesienną pogodą z kaprysami. Kto wie, czy nie ostatnie sprity tego roku zarejestrowała kamera PFN 41 Twardogóra, której opiekunem jest Henryk Krygiel. Piękne zwieńczenie tegorocznego, niezwykle spritorodnego lata, pełnego gwałtownych zmian pogody, trąb powietrznych ale także dni bez jednej chmurki. Inne stacje PFN złapały tej samej nocy kilka interesujących zjawisk...

Na poniższych obrazkach w sposób graficzny przedstawiona została aktywność rojów meteorowych dla każdego miesiąca w roku. Lista rojów oparta została o aktualną bazę IAU MDC. Na wykresach zawarto wszystkie roje z listy "established showers" oraz wybrane roje z listy "working showers". Listę tą można uznać za najbardziej aktualną i wiarygodną z istniejących. Okresy aktywności zostały zaznaczone w postaci kolorowych bloków rozciągających się w odpowiednich okresach czasowych. Maksimum zostało zaznaczone symbolem "MAX"

Objaśnienia:

Kolor niebieski - roje meteorowe z listy "established" - strumienie dobrze udokumentowane, z precyzyjnie wyznaczonymi orbitami, dla dużej części odnaleziono ciała macierzyste

Kolor fioletowy - roje z listy "working" - strumienie nowe, wymagające dalszych badań, uściślenia parametrów, wyznaczenia elementów orbitalnych. Część z tych rojów może być z czasem powiązana z innymi istniejącymi rojami

IAU: - numer kolejny w bazie rojów IAU MDC
ZHR: - aktywność roju. Dla dużych rojów wyznaczona stosunkowo dobrze, dla większości nowych rojów odkrytych technikami video śladowa.
r: - współczynnik masowy roju. Znany dobrze w przypadku dużych rojów
v: - średnia prędkość geocentryczna meteorów

Poniżej numeru IAU znalazł się też 3-literowy skrót przyjęty do oznaczania danego strumienia. Przykładowo dla Perseidów stosuje się skrót "PER", dla Orionidów "ORI".
Obszerna lista wszystkich skrótów i numerów użytych w kalendarzu znajduje się na końcu strony.

Okresy aktywności są często dość przybliżone. Roje nie mają ostrych granic aktywności, w zależności od stosowanej metody wykrywać można je w dłuższym bądź krótszym okresie czasu. Dla dużych rojów przedstawiono wizualne okresy aktywności na podstawie danych IMO. Roje o aktywności śladowej wykrywane są głównie w okolicach maksimum przy użyciu technik radiowych bądź video. Roje z ZHR < 1 przy obserwacjach wizualnych nie dadzą zauważalnej aktywności tym niemniej zawsze może dojść do niespodziewanego wybuchu aktywności i tego typu roje też trzeba mieć na uwadze podczas obserwacji

Styczeń POWIĘKSZ

Luty POWIĘKSZ

rys.1 Wykres aktywności Perseidów według danych IMO

Tegoroczne Perseidy już za nami. Przy dość sprzyjającej fazie Księżyca obserwatorzy na całym świecie przeprowadzili obserwacje aktywności roju pozwalające na zbadanie krzywej aktywności tego znanego strumienia. Obserwacje prowadzono na kilku kontynentach za wyjątkiem Afryki oraz Australii. Tradycyjnie ogromna ilość obserwacji pochodziła z Europy gdzie w tym roku niezwykłą aktywność zaprezentowali obserwatorzy z Serbii obserwując w dużej grupie i wykonując ponad 20h czasu efektywnego na osobę. Znaczna część obserwacji pochodzi też z Chin, Rosji oraz z USA. Najdalej na południe wysuniętym obserwatorem Perseidów był Anderson Dantas z Brazylii obserwujący na szerokości geograficznej 6.5 stopnia S. Na liście obserwatorów perseidów znalazło się łącznie 15 osób z Polski które wykonały łącznie 165 godzin czasu efektywnego.

Wykres przedstawiony poniżej powstał na podstawie 3916 przedziałów obserwacyjnych. W przedziałach tych zaobserwowano łącznie 27145 Perseidów.
Maksymalna aktywność ZHR = 122 +-8 zaobserwowana została dla długości ekliptycznej 140.152 a więc 12 08 2012 roku o godzinie 15:50 UT. Maksimum przewidywane przez IMO spodziewane było między godziną 7:00 UT a 19:30UT, obserwowany pik wystąpił więc zgodnie z przewidywaniami. Na pierwszy rzut oka na wykresie widać pojedynczy tradycyjny pik aktywności. Po wgłębieniu się w dane można zauważyć 2 wierzchołki pomiędzy którymi występuje spadek aktywności. Pierwszy wierzchołek z ZHR = 111 +-8 występuje dla długości ekliptycznej 139.748 (12.08.2012 5:44UT), drugi tak jak wspomniano wcześniej. Pomiędzy wierzchołkami widac 10 godzinny spadek aktywności do ZHR około 70. Połowę aktywności odnotowano na 9.5h przed pierwszym maksimum oraz w 9h po drugim maksimum.

fot. 1 Uczestnicy XXIV Obozu Astronomicznego PKiM w Bukowcu

W dniach 9.08.2012 – 19.08.2012 roku odbył się XXIV Obóz Astronomiczny Pracowni Komet i Meteorów. Tym razem ekipa obserwatorów gościła w siedzibie stowarzyszenia ONJATY w Bukowcu gdzie zapewnione zostały wszelkie warunki potrzebne do noclegu, obróbki danych i do przeprowadzania nocnych obserwacji meteorów.
Ze względu na ogromną kumulację imprez astronomicznych w połowie sierpnia ilość uczestników obozu była mniejsza niż zwykle, na liście obserwatorów znalazło się 10 osób. W obozie uczestniczyli: Joanna Antosik, Ewa Wala, Maciej Myszkiewicz, Michał Pawluś, Krzysztof Pieszczoch, Andrzej Skoczewski (wraz z drugą połową), Marcin Skalski, Krzysztof Polakowski i Przemysław Żołądek. Na obóz nie dotarł niestety Jakub Mirocha który na początku sierpnia rozchorował się na dobre.

Większość

Maksimum Perseidów w tym roku niefortunnie wypadło po południu czasu UT 12 sierpnia, przy tym wiele stacji borykało się ze niestałą, pochmurną pogodą. Tym niemniej, niezmiennie jak każdego lata, było to wydarzenie obfitujące w bardzo liczne i bardzo spektakularne detekcje, a PKiM skierował w niebo wszystko co miał - kamery, aparaty i oczy. W czasie maksimum obserwacje prowadzone były także na obozie PKiM w Bukowcu. Efekty można zobaczyć poniżej.

9 sierpnia rozpoczął się już XXIV obóz astronomiczny Pracowni Komet i Meteorów, który odbywa się tym razem w Bukowcu koło Łodzi. Pierwszej nocy obserwatorzy pomimo pełnej gotowości nie doczekali się czystego nieba. Całe szczęście dzisiejsza noc pozwoliła na przeprowadzenie obserwacji i każdy z nas zaobserwował po ok. 100 meteorów podczas dwugodzinnych obserwacji. Po odespaniu nocy przyszedł czas na wypełnienie raportów PKiM i IMO oraz kolejny wykład.

Rys. 1. Obszar nieba w którym znajduję się radiant Perseidów. (M.Wiśniewski -PKIM)

Już w najbliższą sobotę czeka nas prawdziwa noc spadających gwiazd czyli znane od dawna maksimum Perseidów. Perseidy są jednym z najłatwiejszych do zaobserwowania i jednym z największych corocznych rojów meteorowych. Na obserwacje najlepiej przeznaczyć dwie noce - z soboty na niedzielę oraz z niedzieli na poniedziałek (11/12 i 12/13 sierpnia). Perseidy są szybkimi meteorami wybiegającymi z gwiazdozbioru Perseusza. Nie znaczy to że należy spoglądać w kierunku tego gwiazdozbioru - wprost przeciwnie, obserwować można dowlną część nieba. Meteory te zazwyczaj pozostawiają wyraźne ślady na niebie, niemal podczas każdego maksimum trafiają się też jaśniejsze bolidy o jasności znacznie przekraczającej jasność planety Wenus. Tegoroczne maksimum obserwowane będzie przez uczestników XXIV Obozu Astronomicznego PKiM w Bukowcu pod Łodzią

W nocy z 27 na 28 lipca b.r. kamera PFN38 w Podgórzynie uchwyciła odległe, ale potężne zjawisko, o czym niezwłocznie powiadomił prowadzący stację Tomasz Krzyżanowski. Po chwili okazało się, że zjawisko zostało także uchwycone, z jeszcze większej odległości, przez stację PFN41 w Twardogórze, którą opiekuje się Henryk Krygiel. Z pierwszych szacunków wynikało, że mamy do czynienia z bardzo jasnym i wolnym zjawiskiem, prawdopodobnie gdzieś nad Niemcami, które potencjalnie mogło zaowocować spadkiem. Atmosferę podgrzało do białości zdjęcie nadesłane na nasz adres przez pasjonata o nicku SQ1FYB...

Uczciwie trzeba powiedzieć, że sprity robią się nieco uciążliwe. Za sprawą potężnych burz przechodzących wczoraj i dziś kilkoma falami przez Polskę ilość tych wspaniałych zjawisk przekroczyła wszelkie granice przyzwoitości. Ponownie obfite żniwa mieli Tomasz Krzyżanowski PFN38 Podgórzyn i Henryk Krygiel PFN41 Twardogóra, kolejny raz zresztą zaliczając kilka obserwacji bazowych. Przy tym, gdyby ktoś nie zwrócił uwagi, to kamery złapały też parę meteorów...

Uaktualnienie 2012.07.02 Obserwacje bazowe z Czechami. Martin Popek z Nydka przesłał detekcje z nocy 30 czerwca na 1 lipca. Prawdopodobnie cztery z nich to obserwacje bazowe zjawisk zarejestrowanych także przez nas - a pozostałe są niezwykle okazałe.

Ze względu na marną pogodę pierwsze półrocze upływa pod znakiem spritów a nie bolidów. Może powyższe stwierdzenie jest nieco na wyrost, ale ilość tych zjawisk, generowanych przez niespokojną aurę jest wyjątkowa. Jeszcze w zeszłym roku novum była pierwsza obserwacja bazowa w historii PFN, obecnie taki przypadek zdaje się niemalże powszednieć. Tym razem szczęście mieli Tomasz Krzyżanowski PFN38 Podgórzyn oraz Henryk Krygiel PFN41 Twardogóra - który miał także sposobność obserwacji tych zjawisk 18 czerwca, czego efekty również można obejrzeć.