Wiadomości

Zmarł Paweł Maksym – popularyzator astronomii

W środę w wieku 29 lat zmarł nasz przyjaciel i kolega Paweł Maksym, miłośnik i popularyzator astronomii, osoba bardzo ważna dla popularyzacji astronomii w Polsce.

Kwadrantydy zwane przez doświadczonych obserwatorów „zimowymi Perseidami” możemy obserwować od 28 grudnia do 12 stycznia. Porównywanie tego roju do słynnych Perseidów nie jest wcale na wyrost, ponieważ Kwadrantydy swą aktywnością- liczbą meteorów bardzo często przewyższają ten letni rój.

W tym roku maksimum spodziewamy się 3 stycznia ok 13.00 UT - czyli w czasie dość niekorzystnym dla obserwatorów w Polsce. Zatem należy być czujnym od samego początku wieczora (3/4 stycznia), jednakże większych ilości "spadający gwiazd" najprawdopodobniej należy spodziewać się drugiej połowie nocy, kiedy to radiant znajdzie się wysoko nad horyzontem. Niestety w tegorocznych obserwacjach będzie przeszkadzał trochę Księżyc będący tuż przed III kwadrą, a wschodzący o godzinie 23.00 czasu lokalnego. Standardowa aktywność podczas nocy maksimum kształtuje się na poziomie (ZHR)- 130.

Orionid 2012 (-13 mag.) M.Myszkiewicz

Pierwsze Orionidy można obserwować już od samego początku października, ostatnie zaś nawet 7 listopada. Tegoroczne maksimum aktywności tego roju wypada w nocy 21/22 października.

Tegorocznym obserwacją w czasie nocy maksimum nie będzie przeszkadzał Księżyc, który przed 22.00 czasu lokalnego schowa się za horyzontem. Ze względu na to iż, Orionidy mają dość szerokie maksimum, warto zaczaić się na nie także podczas następnych nocek.

Warto jednak wspomnieć iż, rój ten potrafi sprawiać niespodzianki i tak ZHR w 2006 i 2007 sięgnął aż 70, gdzie standardowe maksimum rokrocznie kształtowało się na poziomie ok. 30.

Rys.1 Wybuch Drakonidów 2012 widoczny na wykresach sieci RMOB

Wieczór 8 października 2012 nie zapowiadał niczego szczególnego. Ten i ów spośród obserwatorów PKiM pamiętał o rocznicy wyprawy na maksimum Drakonidów kiedy to zła pogoda pognała nas w 3 dniową tułaczkę aż do Włoch. Wtedy to 3 samochody wyładowane obserwatorami i sprzętem dotarły w dolinę rzeki Pad gdzie po obu jej stronach zorganizowano tymczasowe stacje video. Przy silnym świetle księżycowym i widoczności około +5.5m przeprowadzono obserwację wybuchu który nieco rozczarował. ZHR osiągnął co prawda wartość 300 co na pozór oznacza aktywność 3 razy wyższą niż podczas typowego maksimum Perseidów. Rozkład jasności meteorów był jednak bardzo niekorzystny, zdecydowana większość meteorów miała jasności słabsze od +3m co zresztą dla Drakonidów jest dość typowe. Po drugie samo maksimum było bardzo ostre i krótkotrwałe. Przez kilka minut meteory pojawiały się jeden za drugim rozchodząc się promieniście z radiantu po czym na niebie zapadła cisza. Oglądaliśmy więc zdjęcia sprzed roku kiedy nagle na meteorowych grupach dyskusyjnych buchnęła wiadomość – Drakonidy aktywne, kto żyw niech biegnie pod niebo! Popatrzyłem na chmury za oknem – bez szans. Pierwszy rzut oka więc na dostępne systemy radiowe które obok obserwatorów wizualnych są najszybsze w reagowaniu na nietypowe sytuacje na niebie. Szybki rzut oka na kolorowe wykresy tworzone przez obserwatorów sieci RMOB dał potwierdzenie – jest wybuch!

Uwaga: wciąż są wolne miejsca na tegoroczny obóz PKiM. Termin nadsyłania zgłoszeń zostaje przedłużony do odwołania

W dniach od 9 sierpnia do 19 sierpnia 2012 odbędzie się XXIV Obóz Astronomiczny PKiM. Obóz organizowany jest przez stowarzyszenie Pracownia Komet i Meteorów we współpracy z Obserwatorium Astronomicznym im. Papieża Sylwestra II oraz stowarzyszeniem OnJaTy w Bukowcu k./Łodzi. Tegoroczne spotkanie poświęcone będzie badaniom roju Perseidów, podczas obozu przeprowadzone zostaną obserwacje maksimum roju. Uczestnicy zapoznają się z metodami wykorzystywanymi przy obserwacjach tego typu zjawisk i przejdą odpowiednie przeszkolenie.

Plan obozu:

Plan XXIV Obozu PKiM

09.08.2012 - Czwartek
- Przybycie uczestników obozu
- Wstęp do obserwacji wizualnych, techniki wyznaczania jasności meteoru, widoczności granicznej, sposób określania zachmurzenia, jak rozpoznawać Perseidy
- Obserwacje meteorów od godziny 23 (wprowadzenie dla nowych obserwatorów, obserwacje forograficzne, radiowe i video)
- W przypadku braku pogody wypoczynek

10.08.2012 - Piątek
- Wypełnianie raportów obserwacyjnych
- Wprowadzanie własnych obserwacji do bazy danych IMO
- Wykład - Rozmieszczenie radiantów rojów meteorowych, własności obserwowanych rojów, kryteria przynależności
- Obserwacje różnymi metodami od godziny 21:30 do 3:45 lub w razie braku pogody - ćwiczenia na programie symulującym roje meteorowe

11.08.2012 - Sobota
- Wypełnianie raportów, wprowadzanie danych do IMO, ćwiczenia na symulatorze rojów
- Wykład - Współczesna wiedza na temat roju Perseidów.
- Obserwacje od godziny 21:30 do 3:45, w razie braku pogody obserwacje radiowe perseidów

12.08.2012 - Niedziela
- Wypełnianie raportów, wprowadzanie danych do IMO (po nocy maksimum w praktyce całodzienne)
- Podsumowanie wyników z ubiegłej nocy
- Obserwacje od godziny 21:30 do 3:45, w razie braku pogody obserwacje radiowe perseidów

13.08.2012 - Poniedziałek
- Wypełnianie raportów, wprowadzanie danych do IMO (j.w.)
- Podsumowanie wyników z ubiegłej nocy
- Obserwacje od godziny 21:30 do 3:45, w razie braku pogody odpoczynek

14.08.2012 - Wtorek
- Wypełnainie raportów, wprowadzanie danych do IMO
- Wprowadzenie do obserwacji metodą szkicowania
- Obserwacje od godziny 21:30 do 3:45, w razie braku pogody ćwiczenia ze szkicowaniem symulowanych meteorów

15.08.2012 - Środa
- Wypełnianie raportów, wprowadzanie danych do IMO
- Określanie przynależności meteorów według obserwacji z ostatniej nocy
- Wykład - sposoby wyznaczania aktywności roju, analiza obserwacji wizualnych
- Obserwacje od godziny 21:30 do 3:45, w razie braku pogody ćwiczenia z opracowywania prostych analiz obserwacji

16.08.2012 - Czwartek
- Wypełnianie raportów, wprowadzanie danych do IMO
- Wykład: astrometria meteorów z wykorzystaniem programu AstroRecord
- Obserwacje od godziny 21:30 do 3:45
- W razie braku pogody ćwiczenia praktyczne na programie AstroRecord

17.08.2012 - Piątek
- Wprowadzanie raportów, wprowadzanie danych do IMO
- Prosty test sprawdzający (bez obaw ;>)
- Ognisko
- Obserwacje przy użyciu teleskopu w obserwatorium w Bukowcu

18.08.2012 - Sobota
- Wprowadzanie raportów, wprowadzanie danych do IMO
- Wykład - aktywność rojów meteorowych w ciągu całego roku, sposoby opracowywania i przesyłania obserwacji
- Obserwacje od godziny 21:30.

19.08.2012 - Niedziela

- Wyjazd uczestników

W nocy z 11/12 i 12/13 sierpnia przeprowadzone zostaną obserwacje maksimum - będą to obserwacje wizualne jak też obserwacje wykonywane technikami fotograficznymi, radiowymi i przy użyciu kamer video. Po wstępnym opracowaniu (jeszcze w trakcie obozu) dane od obserwatorów przekazane zostaną do bazy danych IMO (międzynarodowej organizacji zajmującej się badaniami meteorów) gdzie w czasie rzeczywistym powstanie analiza aktywności roju. Na przykładzie danych przychodzących z sieci PFN preztować będziemy też technikę obliczania trajektorii i orbit meteorów rejestrowanych na aparatach cyfrowych oraz na kamerach CCTV. W ciągu dnia prezentowane będą wykłady przybliżające początkującym tematykę badań meteorowych. Spodziewane są też dodatkowe atrakcje takie jak np. obserwacje teleskopowe z Obserwatorium Astronomicznego w Bukowcu k./Łodzi.

Niestała, wiosenna pogoda sprzyja łowcom spritów. Kolejne detekcje zarejestrowała kamera ze stacji PFN41 w Twardogórze, której operatorem jest Henryk Krygiel. Szczególnie jedno ze zjawisk ukazało złożoną strukturę, uwieczniając się aż na 3 kolejnych klatkach.

Uaktualnienie 2012.05.13 Obserwacje bazowe z Czechami. Martin Popek z Nydka przesłał detekcje z tej samej burzy - prawdopodobnie 3 z nich to obserwacje bazowe zjawisk zarejestrowanych także przez PFN41.
Uaktualnienie 2012.05.14 Kolejne obserwacje bazowe z Czech. Sprity z tej burzy zostały zarejestrowane także przez Jiří Srbę, z miejscowości Mikuluvka koło Vlažského Meziříčí. Tym samym mamy już prawdopodobnie potrójną obserwację każdego z trzech zjawisk.

Lirydy są najważniejszym wiosennym rojem meteorowym. Po ponad trzech miesiącach ciszy ich pojawienie się jest prawdziwa atrakcja dla obserwatora meteorów pomimo że typowa ich aktywność zawiera się w granicach ZHR 15-25.
Jednocześnie coraz cieplejsze kwietniowe noce sprzyjają pierwszym obserwacjom. Lirydy pojawiają się na niebie około 16 kwietnia i pozostają aktywne do 26 kwietnia. Maksimum przypada zazwyczaj w nocy z 21 na 22 kwietnia. Tegoroczne maksimum wystąpi 22 kwietnia o godzinie 5:30UT a wiec już po wschodzie Słońca.

Wyprawa Sekcji Meteorytowej do Sołtman w tydzień po spadku (CYRQLARZ No. 204) zaowocowała znaleziskami małych fragmentów meteorytu, który rozbił się na progu domu gospodarczego Pani Lewandowskiej 30 kwietnia 2011 roku.

www.IMO.net

Kwadrantydy zwane przez doświadczonych obserwatorów „zimowymi Perseidami” możemy obserwować od 28 grudnia do 12 stycznia. Porównywanie tego roju do słynnych Perseidów nie jest wcale na wyrost, ponieważ Kwadrantydy swą aktywnością- liczbą meteorów bardzo często przewyższają ten letni rój.

Jednak dopiero podczas nocy maksimum - 3/4 stycznia możemy zaobserwować znaczne ilości meteorów z tego roju, w tym roku spodziewamy się go 4 stycznia o 8:20 czasu polskiego. Standardowa aktywność podczas nocy maksimum kształtuje się na poziomie (ZHR)- 130. Zatem na obserwacje najlepiej wyjść w drugiej połowie nocki (03/04 stycznia)