Ostatnio kamery Polskiej Sieci Bolidowej rejestrują wiele zjawisk atmosferycznych zwanych sprite'ami. Duszki (ang. sprites) są to jasne błyski, powstające w wysokich warstwach atmosfery. Trwają kilkadziesiąt milisekund (1 milisekunda = 0.001 sekundy) tzn. nawet krócej niż piorun podczas burzy. Poniżej będę używał częściej terminu 'duszek', choć czasem wymknie mi się (nagle!) 'sprite'.
Duszki rozpoczynają się wysokości 70-80 km nad powierzchnią Ziemi (tam też powstaje charakterystyczne iskrzenie) i przebiegają w dół, do górnej granicy chmury burzowej na wysokości 30-20 km. Typowe zjawisko ma szerokość nawet 40 kilometrów a najszersze mają rozmiary do około 100 km. Z oddali mogą przypominać łańcuch górski, gdzieś daleko ponad chmurami.

Foto. Stracona torba z narzędziami.(NASA)

Najsławniejsza torba z narzędziami na świecie (i w kosmosie) przestanie niedługo istnieć. Torba z narzędziami pochodząca z ISS wejdzie dziś w ziemską atmosferę i ulegnie spaleniu. Prawdopodobnie już dziś, 3 sierpnia o godzinie 13:16 UT nad zachodnim Pacyfikiem (12.7 N, 257.1 E) będzie można zobaczyć bolida spowodowanego tą torbą. Astronautka Stefanyshyn-Piper upuściła torbę 18 listopada 2008, kiedy pracowała na zewnątrz stacji ISS. Od tego czasu torba okrążyła Ziemię ponad 4000 razy i była również obserwowana przez miłośników astronomii (ostatnio miała jasność około 4 magnitudo!). Torbę można śledzić za pomocą strony Heavens-Above (ustaw swoje współrzędne geograficzne i kliknij, ISS Toolbag). Śledź torbę za pomocą serwisu n2yo.

2009 07 27/28 22:37 UT PFN Ostrowik Krzysztof Polakowski & Kamil Złoczewski
Canon 350D, ISO1600, 30s, 3.5 Samyang 8mm Fish-eye POWIĘKSZ

Przesyłamy pocztówkę z Ostrowika prezentującą codzienne życie obserwatora meteorów. Przez pierwsze trzy noce pogoda nie była rewelacyjna - do tej pory można było wykonać najwyżej 2 godziny obserwacji. W obozie uczestniczy 7 nowych obserwatorów, którzy pod okiem doświadczonych współpracowników PKiM uczą się podstaw obserwacji wizualnych oraz fotograficznych meteorów. Miały miejsce interesujące wykłady dotyczące astronomii meteorowej i nie tylko (m.in. Pracownia Komet i Meteorów, Obserwacje fotograficzne meteorów, Żyć w kosmosie i przetrwać, OGLE czyli o mikrosoczewkowaniu i nie tylko). Nowi obserwatorzy podczas pierwszej nocy zaznajomili się z letnim nieboskłonem, a następnej nocy wykonali swoje pierwsze obserwacje.

Dzięki ostatniej nocnej nawałnicy i burzy która przetoczyła się nad centralną Polską stacja PFN Urzędów-Kraśnik kierowana przez Józka Barana zarejestrowała rzadkie zjawisko sprite'a. Operator stacji podczas przeglądania wyników z dzisiejszej nocy (18/19 lipca) znalazł aż 4 tego typu zjawiska.

Zarejestrowanie tego fenomenu natury jest bardzo trudne nie tylko ze względu na krótkotrwałość sprite'ów (poniżej 1/50 s) ale też muszą zaistnieć szczególne warunki - odległa chmura burzowa, natomiast w miejscu obserwacji musi być bezchmurna noc. Pierwsze tego typu zjawisko zostało zarejestrowane ponad miesiąc temu przez Krzysztofa Polakowskiego (wyżej podpisanego) z PFN 24 Gniewowo. Natomiast kilka dni temu zjawisko to utrwalił również Maciej Reszelski (PFN Szamotuły). Poniżej fotografie: