Wiadomości

Od jakiegoś czasu po nocnym niebie błądzi kometa 103P Hartley, która w pierwszej połowie października osiągnie maksimum jasności i może być widoczna nawet gołym okiem w sprzyjających warunkach, a już z pewnością przez amatorski sprzęt optyczny. Kometa przechodzi obecnie między gwiazdozbiorami Pegaza i Jaszczurki, kierując się w stronę Perseusza (mapki z położeniami w pierwszym linku). Poniżej krzywa zmian jasności, z tej samej strony. Czarne punkty powstały z dotychczasowych obserwacji, natomiast bordowa linia jest przewidywaniami blasku w najbliższych miesiącach.

Ostatnie trzy dziesięciolecia były bardzo płodnym okresem dla poszukiwaczy asteroid. Poniższy film prezentuje, jak dane na temat tego, co krąży w przestrzeni, rosły z roku na rok.

Dlaczego o tym piszę? Co mają wspólnego asteroidy i meteory? Wiele, gdyż każda planetoida jest potencjalnym źródłem roju meteorowego, jeśli dojdzie do jej rozpadu. Przykładem takiego roju są Geminidy, którego maksimum przypada na 14 grudnia. Także pojedyncze drobinki odrywają się od ciała macierzystego w procesie rotacji lub wywiewania wiatrem słonecznym, aby później (czasem tysiące lat później) wpaść w ziemską atmosferę.

Źródło: PKiM

Już za kilka dni maksimum aktywności meteorów z roju alfa-Aurygidów. W nocy z 1/2 września będzie można obserwować kilka meteorów wybiegających z okolicy gwiazdozbioru Woźnicy (Auriga). Typowe maksimum tego roju ma ZHR około 6 ale w latach 1935, 1986, 1984 i 2007 obserwowano podwyższoną aktywność dochodzącą nawet do około 150 meteorów w ciągu godziny. Rój związany jest z długookresową (ponad 2000 lat) kometą C/1911 N1 (Kiess), którą odkryto w lipcu 1911 roku i obserwowano jedynie 71 dni.

Późnym, sobotnim wieczorem, 7 sierpnia 2010 rozpoczął się XXII Obóz PKiM- Akcja Perseidy. Nowicjusze już na początku poznali tajniki obserwacji meteorów- pierwszego dnia jedynie w formie teoretycznej, a później, w nocy z 8 na 9 sierpnia praktycznie. Ekstremalnie czyste niebo na urzędowskich polach pełnych malin sprzyjało obserwacjom.

Mimo, że do maksimum pozostało jeszcze kilka dni, każdy zanotował kilkadziesiąt meteorów, w tym kilka sztuk jaśniejszych niż 0 magnitudo. Następnego dnia, po odpoczynku, przyszedł czas na wypełnienie raportów PKiM i IMO oraz wykład o analizie danych wizualnych.

Jak co roku pracownia stara się śledzić przynajmniej najaktywniejsze roje przy pomocy obserwacji radiowych. W tym roku, Perseidy również są obserwowane, do podziwiania aktualnej aktywności meteorów zapraszam na stronę PARMO. Również podczas akcji Perseidy w Urzędowie prowadzone są pomiary, jak tylko napłyną dane, zostaną umieszczone na wykresie.
FIEKA

Dzisiejszej nocy (2/3 sierpnia), o godzinie 00:27 UT Przemysławowi Żołądkowi udało się zarejestrować widmo bolidu, który w rozbłysku osiągnął jasność najprawdopodobniej powyżej -7 magnitudo.

Zestaw fotograficzny składał się z aparatu Canon 300D, obiektywu Porst 1.8/35mm przysłoniętego do 2.8, dwóch skrzyżowanych siatek dyfrakcyjnych 500l/mm oraz shuttera 4 x 22.5 stopnia. Skrzyżowanie siatek nie było jak dotąd w astronomii meteorowej stosowane, a daje zaskakujący efekt - widma zbierane są przez zestaw z 8 kierunków wokół pola widzenia. Drugi obrazek przedstawia widmo powstałe pod kątem 45 stopni względem widma pierwszego rzędu.

2010 07 02/03 00:27 UT PFN Warszawa Przemysław Żołądek

2010 07 02/03 00:27 UT PFN Warszawa Przemysław Żołądek

Wstępna identyfikacja linii widmowych:

Wykonane przez: Przemysław Żołądek

Źródło: Wikipedia

Meteory z roju Perseidów, to nie jedyne zjawiska widoczne na nocnym niebie... Tak! równolegle z Perseidami są również aktywne inne roje. Jednym z nich są delta-Aquarydy Południowe (12 lipca - 19 sierpnia), których maksimum miało miejsce niedawno tj. 28 lipca. Zazwyczaj można zaobserwować kilka do kilkunastu meteorów z tego roju w noc maksimum, przy czym im dalej na południe obserwujemy (w sensie szerokości geograficznej) to radiant tego roju jest wyżej i widać więcej Aquarydów. Ponadto wczoraj (30 lipca) niewielkie maksimum aktywności miały alfa-Caprikornidy, dają one relatywnie wolne zjawiska. Aktywne są od początku lipca do połowy sierpnia. Niestety radianty obu tych rojów są położone dość blisko tzw. Antyhelionu (patrz mapka) - źródła meteorów sporadycznych "sypiących" 2-3 zjawiska w ciągu godziny.

Źródło: Wikipedia

Perseidy nazywane są również tradycyjnie "łzami św. Wawrzyńca". Jednak spoglądając na kalendarz imieniny Wawrzyńca znajdziemy już 10 sierpnia (data męczeńskiej śmierci Wawrzyńca z Rzymu), natomiast Perseidy mają maksimum w nocy z 12/13 sierpnia. Data maksimum Perseidów uległa niewielkiej zmianie na wskutek precesji ale również za przyczyną zawirowań związanych z kalendarzem (przejście z kalendarza juliańskiego na gregoriański).

Tak czy inaczej z dnia na dzień na niebie pojawia się coraz więcej meteorów z roju Perseidów. Trend ten jest wyraźnie widoczny na wykresie aktywności Perseidów generowanym na podstawie oberwacji wysyłanych do Międzynarodowego Towarzystwa Meteorowego (IMO).

Foto: Perseid (K. Polakowski)

Zdarza się, iż słyszę od laików o spadających gwiazdach które obserwowali w wakacje i niemal zawsze widzą je w sierpniu. W trakcie takich rozmów zawsze przekazuję podstawy tematyki meteorowej. Mówię, że: są aktywne Perseidy, nie jest to jedyny aktywny rój meteorów, meteory można obserwować każdej pogodnej nocy, czym się różni meteor od meteoroidu czy meteorytu, itd. Być również Wy prowadziliście takie rozmowy w gronie znajomych. Zachęcam wszystkich obserwatorów do dzielenia się swoją pasją.

Perseidy są obserwowane już co najmniej 2 tysiące lat! Orbita o nachyleniu około 113 stopni do ekliptyki powoduje, że strumień meteoroidów tego roju jest stabilny od wielu stuleci i nie podlega perturbacjom ze strony planet Układu Słonecznego. W roku 1871 Giovanni Schiaparelli zauważył, że orbita Perseidów jest zbieżna z orbitą komety 1852 III (109P/Swift-Tuttle). Od tego czasu Perseidy były obserwowane co roku. W latach 70. XX wieku ZHR-y (miara aktywności meteorowej) Perseidów w trakcie maksimum zwiększały się i osiągnęły wartości nawet 180 w trakcie maksimum w roku 1980. W latach 1988-89 w profilu aktywności Perseidów (wykres ZHR w funkcji czasu) pojawiło się mniejsze tzw. nowe maksimum poprzedzające tzw. stare maksimum o około pół dnia.