Kwadrantydy 2010

Kwadrantydy są rojem meteorów z radiantem na pograniczu gwiazdozbiorów: Herkulesa, Smoka i Wolarza. Jego nazwa pochodzi od nieistniejącego już gwiazdozbioru Kwadrantu Ściennego (łac. Quadrans Muralis), który został usunięty z map nieba w roku 1922 decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej (IAU).

Kwadrantydy w latach 2008 i 2009 popisały się aktywnością ZHR odpowiednio 80 i 140. Profile aktywności z tych lat przedstawione są na poniższym rysunku. Można na nich bez trudu zauważyć, iż wysoka aktywność utrzymuje się zazwyczaj przez około 11-12 godzin. Dlatego też ważne jest skoordynowanie obserwacji tego roju na całym świecie, sytuację w Europie utrudnia kapryśna, zimowa pogoda. W latach 2006-2009 czas maksimum odpowiadał długości ekliptcznej Słońca z przedziału 283.1-283.4 stopni, co w tym roku przekłada się na godziny od 17 UT dnia 3 stycznia do 1 UT dnia 4 stycznia. Najbliższe maksimum Kwadrantydów wypada niestety 3 dni po pełni Księżyca i będzie znajdował się w nocy z 3/4 stycznia w gwiazdozbiorze Lwa. Ze względu na położenie radiantu roju na niebie, dopiero w drugiej części nocy będzie on na tyle wysoko nad horyzontem aby nasze obserwacje wizualne były sensowne.

Rys. Aktywność Kwadrantydów w roku 2008 (czerwony) i 2009 (niebieski).

Kwadrantydy zostały odkryte w roku 1835 (Kronk, 1988). Hasegawa (1979) zasugerował, iż kometą macierzystą jest C/1490Y1, obserwowana w Chinach, Korei oraz Japonii. Innym ciałem podejrzewanym o wytworzenie strumienia Kwadrantydów była kometa 96P/Machholz1. Model Gonczi'ego (Gonczi et al. 1992) zakładał, że meteoroidy z tej komety uciekają zgodnie z kierunkiem orbitalnym i prędkością 10 km/s. Dnia 6 marca 2003 roku została odkryta planetoida o oznaczeniu 2003 EH1 przez przegląd Near-Earth Object Survey (LONEOS). Porównanie parametrów orbitalnych QUA i 2003 EH1 wykonał Jenniskens (2004). Obiekt ten nie jest obecnie aktywną kometą. W pracy Tanigawa et al. (2009) rozważane są dwa scenariusze dotyczące historii 2003 EH1: w pierwszym jest on wygasłą kometą C/1490Y1 a w drugim oba ciała powstały z rozpadu/zderzenia, w którym drobiny meteoroidalne powstałe w ten sposób stworzyły roju Kwadrantydów. Analizowany model rozpadu ma poparcie w rozkładzie masowym Kwadrantydów wyliczonych przez Jenniskens'a (2004).

Rys. Położenie radiantu Kwadrantydów na niebie

W noc maksimum (3/4 stycznia) polecam jedynie wykonywać obserwacje zliczeniowe. Przedziały czasowe zliczeń należy dopierać tak aby w jednym zawrzeć 10-13 zjawisk. Rozkłady jasności tworzymy tak aby zawierały 20-26 zjawisk z roju Kwadrantydów. Maksymalny przedział czasowy zliczeń niech wynosi Teff = 1h i skracamy go tak aby w jednym przedziale znalazło się 10-13 zjawisk z roju QUA (np. 30, 20, 15, 10 czy nawet 5 minut). Dane potrzebne do określenia widoczności granicznej i współczynnika obstrukcji wystarczy notować co pół godziny, chyba że warunki atmosferyczne ulegną gwałtownej zmianie. Na zimowe obserwacje, trzeba w sposób szczególny zadbać o swój ubiór, stanowisko oraz potrzeby fizjologiczne. Mini-poradnik obserwatora zimowego możecie znaleźć w Cyrqlarz-u nr 166. Obserwacje proszę przesyłać poprzez formularz elektroniczny IMO.

Kwadrantydy 2010 w kamerze rjcobain: