Kwadrantydy 2013 - "zimowe Perseidy"

Kwadrantydy zwane przez doświadczonych obserwatorów „zimowymi Perseidami” możemy obserwować od 28 grudnia do 12 stycznia. Porównywanie tego roju do słynnych Perseidów nie jest wcale na wyrost, ponieważ Kwadrantydy swą aktywnością- liczbą meteorów bardzo często przewyższają ten letni rój.

W tym roku maksimum spodziewamy się 3 stycznia ok 13.00 UT - czyli w czasie dość niekorzystnym dla obserwatorów w Polsce. Zatem należy być czujnym od samego początku wieczora (3/4 stycznia), jednakże większych ilości "spadający gwiazd" najprawdopodobniej należy spodziewać się drugiej połowie nocy, kiedy to radiant znajdzie się wysoko nad horyzontem. Niestety w tegorocznych obserwacjach będzie przeszkadzał trochę Księżyc będący tuż przed III kwadrą, a wschodzący o godzinie 23.00 czasu lokalnego. Standardowa aktywność podczas nocy maksimum kształtuje się na poziomie (ZHR)- 130.

Radiant Kwadrantydów (tj. miejsce skąd pozornie "wybiegają" meteory) znajduje się na pograniczu gwiazdozbiorów: Smoka, Herkulesa i Wolarza. Jego nazwa wywodzi się od nieistniejącego już gwiazdozbioru Kwadrantu Ściennego (łac. Quadrans Muralis), który decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej został usunięty z map nieba. Podczas obserwacji nie należy patrzeć bezpośrednio w kierunku radiantu, najlepiej wodzić wzrokiem w odległości 40-50 stopni od niego tak, aby pole widzenia znajdowało się ponad 50 stopni nad horyzontem.

Wraz z nastawaniem nocy radiant wznosi się coraz wyżej nad horyzontem co powoduje iż widzimy coraz więcej zjawisk z tego roju. W związku z powyższym najkorzystniejszą porą do obserwacji jest druga połowa nocy.

rys.1 Radiant Kwadrantydów (miejsce skąd wybiegają meteory)

Przez wiele lat astronomowie mieli problem z ustalenie faktycznego ciała macierzystego tego roju. „Hasegawa (1979) zasugerował, iż kometą macierzystą jest C/1490Y1, obserwowana w Chinach, Korei oraz Japonii. Innym ciałem podejrzewanym o wytworzenie strumienia Kwadrantydów była kometa 96P/Machholz1. Model Gonczi'ego (Gonczi et al. 1992) zakładał, że meteoroidy z tej komety uciekają zgodnie z kierunkiem orbitalnym i prędkością 10 km/s.

"Dnia 6 marca 2003 roku została odkryta planetoida o oznaczeniu 2003 EH1 przez przegląd Near-Earth Object Survey (LONEOS). Porównanie parametrów orbitalnych QUA i 2003 EH1 wykonał Jenniskens (2004). Obiekt ten nie jest obecnie aktywną kometą. W pracy Tanigawa et al. (2009) rozważane są dwa scenariusze dotyczące historii 2003 EH1: w pierwszym jest on wygasłą kometą C/1490Y1 a w drugim oba ciała powstały z rozpadu/zderzenia, w którym drobiny meteoroidalne powstałe w ten sposób stworzyły roju Kwadrantydów. Analizowany model rozpadu ma poparcie w rozkładzie masowym Kwadrantydów wyliczonych przez Jenniskens'a (2004).”₁

Obserwacje wizualne meteorów są jednymi z najłatwiejszych obserwacji astronomicznych. Odpowiednio przeprowadzone mogą mieć wartość naukową. Równie proste jest wykonanie fotografii meteorów.

₁Kamil Złoczewski - 2010 PKIM