sprite

Niestała, wiosenna pogoda sprzyja łowcom spritów. Kolejne detekcje zarejestrowała kamera ze stacji PFN41 w Twardogórze, której operatorem jest Henryk Krygiel. Szczególnie jedno ze zjawisk ukazało złożoną strukturę, uwieczniając się aż na 3 kolejnych klatkach.

Uaktualnienie 2012.05.13 Obserwacje bazowe z Czechami. Martin Popek z Nydka przesłał detekcje z tej samej burzy - prawdopodobnie 3 z nich to obserwacje bazowe zjawisk zarejestrowanych także przez PFN41.
Uaktualnienie 2012.05.14 Kolejne obserwacje bazowe z Czech. Sprity z tej burzy zostały zarejestrowane także przez Jiří Srbę, z miejscowości Mikuluvka koło Vlažského Meziříčí. Tym samym mamy już prawdopodobnie potrójną obserwację każdego z trzech zjawisk.

Po trzech wspaniałych nocach w sierpniu (w tym jednej, podczas której nastąpiły historyczne dla PFN, bo bazowe obserwacje tych zjawisk) - mamy kolejne masowe detekcje spritów w naszej sieci. Tym razem szczęście mieli operatorzy stacji PFN38 w Podgórzynie - Tomasz Krzyżanowski, oraz PFN41 w Twardogórze - Henryk Krygiel. Zarejestrowali oni odpowiednio 7 i 6 zjawisk. Przy tym najprawdopodobniej ponownie mamy detekcję bazową tego rzadkiego fenomenu.

English version   

Noc z 15 na 16 lipca okazała się niezwykle szczęśliwa dla obserwatorów stacji PFN37 (Janusz Laskowski, Nowe Miasto Lubawskie) i PFN42 (Paweł Zaręba, Błonie). Ponad przesuwającym się nad wschodnią granicą Polski olbrzymim frontem burzowym zarejestrowali oni odpowiednio 8 i 15 spritów.

Rejestracje są tym bardziej niezwykłe, że 5 z nich jest najprawdopodobniej obserwacjami bazowymi! W sumie więc tej nocy PFN odnotował niebywałą jak dotąd liczbę 18 zjawisk

English version   

Noc z 8 na 9 lipca zaowocowała rejestracją spritów przez stację PFN32 w Chełmie. Kamera PAV43 zarejestrowała dwa zjawiska w odstępie kilku minut, różniące się znacznie pokrojem. Kamerę obsługuje program MetRec, nieposiadający opcji wykrywania tych zjawisk - tym większy traf, że przy okazji fałszywej detekcji wywołanej ruchem światła błyskawic w chmurach uchwycone zostały również sprity.

W nocy z 20/21 maja w czasie gdy nad Warszawą szalała burza (patrz fot. 2) stacja PFN 24 Gniewowo zlokalizowana na Wybrzeżu, prowadzona przez wyżej podpisanego zarejestrowała o 23:42:05 UT bardzo rzadkie zjawiska - sprit'ów, które pojawiły się nad znajdującą się kilkaset km dalej na południe chmurą burzową. Pierwsze tego typu zjawisko zarejestrowane przez Polską Sieć Bolidową zostało utrwalone niemal dwa lata temu również z Pomorza.

Sprites'y najczęściej powstają na wysokościach 80-150 km nad powierzchnią ziemi. Wystrzeliwując z chmury burzowej mają nie rzadko ponad 50 km wysokości. Są to zjawiska bardzo krótkotrwałe trwające kilka milisekund - stąd ogromna trudność w rejestracji tego fenomenu natury.

Zarejestrowanie tych zjawisk jest bardzo trudne nie tylko ze względu na krótkotrwałość sprite'ów (poniżej 1/50 s) ale też muszą zaistnieć szczególne warunki - odległa chmura burzowa, natomiast w miejscu obserwacji musi być bezchmurna noc.

Ostatnio kamery Polskiej Sieci Bolidowej rejestrują wiele zjawisk atmosferycznych zwanych sprite'ami. Duszki (ang. sprites) są to jasne błyski, powstające w wysokich warstwach atmosfery. Trwają kilkadziesiąt milisekund (1 milisekunda = 0.001 sekundy) tzn. nawet krócej niż piorun podczas burzy. Poniżej będę używał częściej terminu 'duszek', choć czasem wymknie mi się (nagle!) 'sprite'.
Duszki rozpoczynają się wysokości 70-80 km nad powierzchnią Ziemi (tam też powstaje charakterystyczne iskrzenie) i przebiegają w dół, do górnej granicy chmury burzowej na wysokości 30-20 km. Typowe zjawisko ma szerokość nawet 40 kilometrów a najszersze mają rozmiary do około 100 km. Z oddali mogą przypominać łańcuch górski, gdzieś daleko ponad chmurami.