Polish Fireball Network - Pracownia Komet i Meteorów

Silna aktywność Leonidów w latach 1998-2002 związana była z powrotem macierzystej komety 55P/Tempel-Tuttle, która w 1998 roku przeszła przez peryhelium. Według teorii, w roku 2004 nastąpić powinien znaczny spadek aktywności do poziomu ZHR=10-50. Oczywiście są to tylko przewidywania. Wszyscy wiemy dobrze, że w rzeczywistości może być inaczej, trzeba więc być czujnym.

Maksimum ma wystąpić 17 listopada o 8:25 UT. Księżyc przeszkadzać nad ranem nie będzie, miejmy jednak nadzieję, że główny pik wystąpi dużo wcześniej, niż rozpocznie się świt.

W 2003 roku Audrius Dubietis przeanalizował bazę danych IMO z lat 1984-2001. Analiza ZHR i współczynnika masowego r pokazała coroczną zmienność aktywności Orionidów. W ciagu ostatnich dwóch dekad, liczby godzinne w maksimum wahały się między 14-31. Dodatkowo, podejrzewa się 12-letnią okresowość w wybuchach Orionidów. Takiego maksimum możemy się spodziewać około roku 2008-2010.

Podczas aktywności Orionidów zawsze notuje się kilka mniejszych maksimów, mniejszych od tego główniego występujacego w okolicach 20/21. Zdarza się jednak, że takie submaksimum jest równie silne jak maksimum główne. Taki przypadek zanotowano w roku 1993 i 1998 w nocy 17/18. Wszyscy obserwatorzy powinni być zatem czujni, przez cały okres aktywności Orionidów.

3 września tego roku All Sky Automatic Survey (ASAS) Grzegorza Pojmiańskiego znalazł poruszający się w kierunku wschodnim dość jasny obiekt mgławicowy. Jasność obiektu w momencie wykrycia przez automatyczny system wynosiła ok 12 mag. Dopiero 8 września odkrycie zostało przesłane do Biura Telegramów Astronomicznych do bezpośredniej weryfikacji.

International Meteor Organization (IMO), na podstawie 1567 przedziałów obserwacyjnych z liczba 16536 zaobserwowanych perseid, obliczylo ze krótkotrwałe wysokie maksimum wystapilo o 20:56UT 11 sierpnia 2004. Analiza została wykonana dzięki obserwacjom z wykonanych w wielu krajach min. i w Polsce.

Tej nocy kilkunastu obserwatorów Pracowni Komet i Meteorów podczas XV Obozu PKiM, otrzymało kilkanaście godzin obserwacji wizualnych. Oprócz obserwacji wizualnych zostały wykonane inne metody takie jak obserwacje wideo oraz fotograficzne. Niestety na wyniki polskich obserwacji musimy jeszcze poczekać.

W 2002 roku Audrius Dubietis i Rainer Arlt analizując bazę IMO z lat 1991-2001 wysunęli
przypuszczenie, że rój ten reprezentują dwa mniejsze roje. Wrześniowe Perseidy i delta-Aurigidy są oddzielnymi ale związanymi ze sobą małymi źródłami. Teoretyczne delta-Aurigidy mogą być źródłem słabego maksimum (ZHR=3), przewidzianego na 23 września (lambda=181deg). Warto więc śledzić zachowanie tego roju.

Zwykłe maksimum kompleksu delta-Aurigidów wystąpi w okolicach lambda=166.7deg
(08/09 września).

Szkicowanie meteorów w pierwszej połowie sierpnia pozwoli nam na weryfikację
słabego roju, odkrytego przez Macieja Kwintę. Domniemany radiant znajduje
sie blisko Kochaba (beta-UMi) RA=202deg DEC=65deg. Meteory wylatujące z tego roju są zjawiskami bardzo wolnymi V=13 km/s, a więc wyraźnie odznaczają sie od tła
Perseid. Ich okres aktywności szacuje się na 2-12 sierpnia, z datą maksimum około 7 sierpnia.

Przypadający 16 sierpnia nów Księżyca stwarza nam idealne warunki do obserwacji kappa-Cygnidów. Jest to słaby rój, obfitujący w jasne zjawiska.

Pierwsze wzmianki o tym roju pojawiły sie w latach siedemdziesiątych XIX wieku. Konkoly, a potem Denning podczas maksimum Perseidów, zaobserwowali kilka meteorów wybiegających z okolic Łabędzia. Na początku lat dwudziestych XX stulecia angielscy obserwatorzy Prentice i Cook zanotowali kilkanaście kappa-Cygnidów, wyznaczając dla nich radiant. Cook nazwała domniemany rój theta-Cygnidami. Podobne wyznaczenia radiantu uzyskali obserwatorzy rosyjscy, a w latach trzydziestych obserwatorzy z American Meteor Society.

Przypominam, że obserwacji ze szkicowaniem nie prowadzimy tylko w dniu maksimum.
Kilka dni przed i po maksimum nie trzeba szkicowć Perseid, należy natomiast szkicować na mapach wszystkie inne meteory. Pozwoli to, na analizę słabych rojów, ktorych aktywność jest znikoma w porównaniu z aktywnością Perseid. Jeśli więc jesteśmy pewni, że meteor jest Perseidem, to wystarczy że w raporcie do obserwacji ze szkicowaniem, w rubryce {\it Stream} napiszemy przy tym meteorze PER.

Podczas wysokiej aktywności należy skracać przedziały czasowe. W przypadku liczb godzinnych większych niż 25 meteorów, notujemy czas co 20 minut, gdy aktywność przekroczy poziom 50 meteorów, notujemy czas co 15 minut, w przypadku aktywności 100 zjawisk na godzine, stosujemy przedziały dziesięcio minutowe, a gdy aktywność przekroczy poziom 200 - pięcio minutowe.

Persiedy to rój meteorów utworzony przez kometę 109P/Swift-Tuttle i aktywny każdego roku w dniach 17 lipca - 25 sierpnia. Najbliżej Słońca kometa macierzysta roju przeszła ostatnio w grudniu 1992 roku, przez co wzmożoną aktywność roju Perseidów obserwowano w latach 1988-1997. W rekordowych latach 1991-1993 maksymalna aktywność sięgała poziomu ZHR=300-400. Po roku 1997 aktywność roju wróciła do normalnego poziomu, czyli około stu "spadających gwiazd" na godzinę w maksimum.

27 czerwca 1998 roku, obserwatorzy z północnej półkuli zostali zaskoczeni meteorami wylatującymi z konstelacji Wolarza (Bootes). Niektórzy widzieli nawet do 100 meteorów na godzinę podczas trwania 7 godzinnego "wybuchu" ich aktywności. Taki przypadek nie był odosobniony: w latach 1916, 1921 i 1927 astronomowie i miłośnicy astronomii też mieli możliwość obserwacji tego ciekawgo roju - Botyd Czerwcowych.