Strona GłównaWeekend z Lirydami - Rewelacyjne warunki do obserwacji Lirydów w 2023 roku

Weekend z Lirydami - Rewelacyjne warunki do obserwacji Lirydów w 2023 roku


portret użytkownika ax

By ax - Posted on 17 April 2023

Gotowi na jasne i szybkie zjawiska meteorów? W takim razie przygotuj się na tegoroczne Lirydy, najstarszy zarejestrowany deszcz meteorów.

Lirydy są najważniejszym wiosennym rojem meteorowym w naszych szerokościach geograficznych. Po ponad trzech miesiącach słabych rojów ich pojawienie się jest prawdziwą atrakcją dla obserwatora meteorów, pomimo że typowa ich aktywność zawiera się w granicach ZHR 15-25.

Nazwa roju Data Maksimum Data widoczności
roju
Ilość zjawisk
na godzinę
Opis i cechy roju
Lirydy 22-23 Kwietnia 15-30 Kwietnia ok 20 Jasne i szybkie meteory, niektóre pozostawiają ślady.
Pochodzenie od komety Thatcher'a






Ciekawostki na temat roju meteorów Liryd.

  • Nazywa się je Lirydami, ponieważ meteory wydają się pochodzić z gwiazdozbioru Lutni po łacinie "Lyra". Jednak w rzeczywistości są one spowodowane przez zderzenie Ziemi z pyłem pozostawionym przez kometę C/1861 G1 (Thatcher).
  • Lirydy są najstarszym zarejestrowanym deszczem meteorów, który nadal jest widoczny. Zostały po raz pierwszy zarejestrowane w 687r przed naszą erą przez chińskich astronomów.
  • W australijskiej astronomii Aborygenów plemienia Boorong Lirydy przedstawiają drapanie ptactwa Mallee (reprezentowanego przez Vegę), zbiegające się z sezonem budowania gniazd.
  • Średnia prędkość meteorów Lirydów wynosi 47 km na sekundę.
  • Powietrze przed meteorem jest pod wielkim ciśnieniem nagrzane do tysięcy stopni Celsjusza.
  • Mniejsze meteory wyparowują i pozostawiają jasny ślad, ale większe meteoryty mogą eksplodować jako ogniste kule

Jednocześnie coraz cieplejsze kwietniowe noce sprzyjają pierwszym obserwacjom. Lirydy pojawiają się na niebie około 14 kwietnia i pozostają aktywne do 30 kwietnia. Maksimum przypada zazwyczaj w nocy z 21 na 22 kwietnia. Tegoroczne maksimum wystąpi 23 kwietnia (niedziela) o godzinie 1 UT (3 naszego czasu), jednak w przypadku tego roju maksimum potrafi być mocno rozciągnięte w czasie. Z jednej strony wg IMO aktywność tego roju o połowie wartości z samego maksimum wynosi między 15 a 60 godzin. To oznacza że w 3 noce z piątku na sobotę, sobotę na niedzielę do nocy z niedzieli na poniedziałek możemy się spodziewać aktywności większej niż 10 zjawisk na godzinę.
Z drugiej strony Lirydy to rój o zmiennym i nieprzewidywalnym momencie maksimum, przytoczona wyżej godzina określa jedynie typowe średnie maksimum. Dlatego szczególnie bądźmy czujni w nocy z piątku na sobotę i następującej po maksimum nocy z soboty na niedzielę.


Lirydy to najstarszy znany rój meteorów, pierwsze zapisy dotyczące jego aktywności pochodzą sprzed 2600 lat. Jest to też rój nieobliczalny i niekiedy pozytywnie zaskakujący. Raz na kilkadziesiąt lat zaskakuje on obserwatorów niezwykłymi wybuchami aktywności. Najczęściej wspominany jest wybuch z roku 1982 kiedy to w krótkim czasie ZHR Lirydów podskoczył do wartości 90. Jeśli zagłębić się bardziej w stare zapisy to odnaleźć mocna starsze i jeszcze bardziej spektakularne wybuchy tego roju. W danych IAU MDC figurują 4 wybuchy aktywności. Prócz wspomnianego wybuchu z roku 1982 znajdujemy tam również wybuch z 1945 roku z ZHR=97, wybuch z 1922 roku z ZHR równym 800(! ) i starszy porównywalny z nim wybuch z roku 1803 z ZHR równym 860. Oczywiście dawne oceny ZHR nie są zbyt precyzyjne tym niemniej były to wybuchy wyraźnie silniejsze niż ostatnie wybuchy Drakonidów czy też Perseidów.



Mapa nieba 21-23 kwietnia z zaznaczonym radiantem Lirydów w okolicach godziny dwudziestej pierwszej.

Wychodząc pod niebo 21, 22 i 23 kwietnia warto pamiętać że noc przynieść może zupełnie niespodziewane widowisko. Księżyc nie powinien nam przeszkadzać bo 20 kwietnia będzie w Nowiu a w następnych dniach będzie zachodził zaraz na początku nocy. Podczas standardowych maksimów aktywność Lirydów zależna jest od faktycznego momentu w którym występuje najwyższy ZHR.
Strumień który przybywa dokładnie w spodziewanym momencie daje najwyższa aktywność na poziomie ZHR około 25. W przypadku gdy maksimum nastąpi wcześniej bądź opóźni się aktywność moce być nawet o połowę mniejsza od maksymalnej.
Radiant roju w momencie maksimum leży na pograniczu gwiazdozbiorów Herkulesa i Lutni, mniej więcej w połowie drogi miedzy czworobokiem Herkulesa i gwiazda beta Lyrae. Meteory są dość szybkie i raczej jasne, prędkość geocentryczna wynosi 49km/s a współczynnik masowy równy jest 2.1 .
Najlepsze warunki do obserwacji występują w drugiej połowie nocy kiedy to radiant wznosi się bardzo wysoko nad południowo-wschodni horyzont.



Mapa nieba 21-23 kwietnia z zaznaczonym radiantem Lirydów w okolicach godziny pierwszej.

Obiektem który odpowiada za istnienie roju jest kometa C/1861 G1 Thatcher.

Modelowanie strumienia jest bardzo trudne, danych obserwacyjnych jest niezbyt wiele, co więcej meteory z roju Lirydów poruszają się po bardzo wydłużonych orbitach i nawet niewielkie błędy obserwacyjne maja ogromny wpływ na wyniki obliczeń.

Polecamy:
Jak wykonać proste obserwacje fotograficzne
Jak wykonać proste obserwacje wizualne